10 Vragen over Bouwen met Hout en andere Biobased Bouwmaterialen
Uit de markt komen regelmatig vragen over houtbouw. Hoe duurzaam is bouwen met hout? Is het niet slecht voor onze bossen? Hoe zit het met de brandveiligheid?
Deze en andere vragen komen hieronder aan bod.
Zijn biobased bouwmaterialen duurder dan andere bouwmaterialen?
- Op dit moment zijn biobased bouwmaterialen vaak nog iets duurder dan gangbare materialen.
- Door de stijgende energieprijzen is dit verschil drastisch afgenomen, omdat fossiele materialen veel energie vereisen. In sommige gevallen kunnen biobased materialen zelfs al concurreren met andere materialen.
- Die prijsdaling zal zich in de toekomst waarschijnlijk doorzetten, omdat de opschaling die met deze aanpak wordt beoogd zorgt voor lagere kosten per product.
- CO2 taks
Dankzij de invoering van de CO2 taks (naar minimaal 125 EUR / ton CO2 in 2030) zal hout niet in prijs stijgen, terwijl staal, baksteen en beton met respectievelijk 15%, 20% en 30% zullen stijgen. - Bovendien
Een goed uitgevoerde houten woning lijkt een hogere waardering te hebben dan een traditioneel uitgevoerde woning. Dit als gevolg van beleving, duurzaamheid, en een verhoogd wooncomfort. Dit positieve gezondheidsaspect van houten gebouwen, soms leidend tot een hoge productiviteit, lager verzuim en hogere waardering van gebruikers, zal naar verwachting een steeds belangrijkere rol gaan spelen
We kunnen toch nooit genoeg hout oogsten?
- Duurzaam bosbeheer wordt in Europa geborgd via nationale bosbouwwetgeving van lidstaten, maar in veel gevallen wordt er aan nog strengere richtlijnen voldaan door de hele houtketen te certificeren middels FSC of PEFC.
- In Nederland is deze aanvullende certificering verplicht voor (semi) overheden sinds 2015. Als gevolg hiervan is praktisch al het in Nederland toegepaste naaldhout en plaatmateriaal FSC- of PEFC-gecertificeerd, en wordt er dus per definitie niet bij gedragen aan ontbossing.
- Een bos wordt duurzaam beheerd als er nooit meer bos wordt geoogst dan er bijgroeit, en de vitaliteit, biodiversiteit en CO2-opslag wordt gehandhaafd of verbeterd.
- Bovendien moeten bij duurzaam bosbeheer de andere ecologische functies zoals wateropslag en fijnstof opvang worden geborgd, en de sociaal-economische functies zoals het welzijn van arbeiders en de rechten van de lokale bevolking worden gerespecteerd.
Hout is toch lang niet zo sterk als beton?
- Beton heeft kwaliteit om heel veel druksterkte, maar geen treksterkte. Daarom moet beton altijd gewapend worden met staal.
- Hout heeft zowel hoge druk als treksterkte daarnaast is het makkelijk bewerkbaar en in basis licht van gewicht, dus zeer geschikt bouwmateriaal om woningen mee te bouwen.
- Houten woningen en gebouwen inclusief hoogbouw worden uitgevoerd met een stabiliteitsmodule toegepast waardoor het gebouw constructief net zo sterk is als een bouwwerk uitgevoerd met beton en staal
- Met de sterkte en stijfheid van de nieuwste massiefhoutsystemen kan eenvoudig voldaan worden aan de eisen van het huidige bouwbesluit of kunnen deze eisen zelfs worden overtroffen. Sterker nog, door het lichte gewicht in combinatie met de relatief hoge sterkte, is (zeker geoptimaliseerd) hout structureel gezien één van de meeste efficiënte bouwmaterialen.
- Houten gebouwen zijn licht en flexibel, en zullen daarom minder snel bezwijken en minder schade oplopen in het geval van een aardbeving. Hout is daarom ook geschikt voor hoogbouw.
Hoe goed kun je isoleren met biobased materialen?
- Biobased isolatiematerialen hebben een goede isolatiewaarde, waarmee de woning zelfs aardgasvrij of energieneutraal gemaakt kan worden.
- Wel is het zo dat synthetische isolatiematerialen bij dezelfde isolatiewaarde minder dik zijn, maar dit verschil is beperkt. De dikte van biobased isolatiematerialen en minerale materialen (glaswol en steenwol) verschilt nauwelijks.
- Naast de isolatiewaarde hebben biobased materialen als voordeel dat ze een hoge warmteopslagcapaciteit hebben, wat betekent dat de hitte op warme dagen veel langer buitengehouden wordt (en de woning koeler blijft).
Is een houten gebouw wel brandveilig?
- Een betonnen gebouw lijkt veiliger dan hout, maar dat is een perceptie. Alle materialen zijn uiteindelijk brandbaar. Hout is juist een zeer veilige oplossing is.
- Er is in Nederland goede regelgeving, wat dat betreft. Welk materiaal je ook gebruikt, je moet je altijd houden aan dezelfde regels.
- Hout is even veilig als steen. Massief hout kun je bovendien niet zomaar aansteken.
Zijn biobased bouwmaterialen niet brandgevaarlijk?
- Uit onderzoek door Nieman Raadgevende Ingenieurs volgt dat biobased isolatiemateriaal brandveilig kan worden toegepast.
- Het brandgedrag van de meeste ecologische isolatiematerialen (bepaald volgens Europese testmethoden) verschilt niet veel van andere bouwmaterialen.
- Het is belangrijk om het brandgedrag van de gevelconstructie als geheel te beschouwen.
- Afhankelijk van het soort biobased isolatiemateriaal kan het nodig zijn om het materiaal aanvullend te beschermen tegen brand. Dat kan bijvoorbeeld met een brandwerende beplating.
Ontstaat er geen schimmel op biobased materialen, als ze vochtig worden?
- Schimmel in huis ontstaat als de luchtvochtigheid (langdurig) te hoog ligt en er voedingsbronnen aanwezig zijn voor de schimmel, zoals stof of etensresten. De biobased vezels in isolatiematerialen bevatten geen nutriënten, waardoor de materialen geen voedingsbodem zijn voor schimmels.
- Niettemin is het mogelijk dat er schimmel op isolatiemateriaal ontstaat als het vochtig wordt. Het is daarom belangrijk dat
- de isolatiematerialen niet nat worden tijdens de bouw en de luchtvochtigheid niet langer dan vijf dagen boven de 80% komt
- de constructie dampopener naar buiten toe is
- een dampremmende laag of vochtvariabele klimaatfolie wordt aangebracht aan de binnenzijde van de isolatie. Dit vereist kennis bij een aannemer of isolatiebedrijf.
- Bovenstaande geldt overigens ook voor minerale en synthetische isolatiematerialen en is dus eerder een algemeen aandachtspunt bij het toepassen van isolatiemateriaal.
Is bouwen met biobased materialen wel toekomstbestendig? Gaat een gebouw van beton en staal niet veel langer mee?
- Als de constructie goed wordt ontworpen en uitgevoerd, kunnen bouwwerken van biobased materialen net zo lang meegaan als bouwwerken van minerale materialen. Er zijn legio voorbeelden van houten gebouwen van honderden jaren oud.
- Ook zijn er woningen die geïsoleerd zijn met biogrondstoffen van meer dan 100 jaar oud, zoals Maison Feuillette – een Franse woning die geïsoleerd is met stro en in 1920 is opgeleverd.
- Al deze gebouwen zijn gemaakt van biobased materialen, die dus lang meegaan, alleen de term ‘biobased’ is nieuw.
- Ook in de infrasector kunnen constructies met een lange levensduur gerealiseerd worden. Zo gaat de biobased fietsbrug naar verwachting minimaal 50 jaar mee.
Is dezelfde soort en kwaliteit biobased bouwmaterialen wel het hele jaar door beschikbaar?
- Vezelgewassen voor biobased bouwmaterialen worden op verschillende momenten in het jaar geoogst: vlas, hennep en graan (voor stro) in de zomer en miscanthus in het voorjaar.
- De opslag van de vezels gebeurt op verschillende manieren. Er zijn verwerkers die de opslag op het boerenerf laten plaatsvinden via de inkuilmethode, andere verwerkers hebben opslagcapaciteit waarbij de vezels verbaald aangeleverd worden.
- Voor wat betreft de gewassen die in de korte ketens zitten zal opslag van vezelsnippers (stro en miscanthus) vooral lokaal in silo’s plaatsvinden.
- Gewassen die vergaande extractie behoeven worden vaak nat geoogst en voor later gebruik ingekuild.
- Door deze opslag- mogelijkheden zijn de vezels jaarrond beschikbaar, zonder dat aan kwaliteit wordt ingeboet. Dit is overigens ook nodig voor de verwerkers, want hun fabrieken moeten het hele jaar kunnen draaien om een goede businesscase te hebben.
Hoe zit het met subsidies als ik biobased wil (ver)bouwen
- In de subsidieregelingen voor woningeigenaren wordt, bovenop de huidige subsidiebedragen, een bonus ingesteld voor milieuvriendelijke biobased materialen. Dit betreft drie subsidieregelingen:1. De Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE): vanaf 1 januari
2. De Subsidieregeling verduurzaming voor verenigingen van eigenaars (SVVE): vanaf 1 januari
3. Subsidieregeling Verduurzaming en Onderhoud Huurwoningen (SVOH): vanaf 1 juli - KLIK HIER voor de regelingen 2024