De meest indrukwekkende ontwerpen, innovatieve concepten, perfecte pitches en soms weergaloze 3D modellen.
Uitnodiging voor de finale van de SMARTCirculair Bouw OntwerpChallenge 2023.
Op woensdag 4 juni is het eindelijk zover. Studententeams werken al maanden aan het circulaire ontwerp voor hun eigen opdrachtgever. Opdrachtgevers, scholen, bedrijven, provincies, ouders … Het belooft weer een zinderende finale te worden met zoveel goed presterende teams. Dit wilt u niet missen.
Dr. Rahman: ‘We hebben een proces ontwikkeld dat silicium uit gebruikte zonnecellen verzameld en binnen een dag terugbrengt tot een zuiverheid van meer dan 99 procent, zonder dat er gevaarlijke chemicaliën nodig zijn. Dit thermische en chemische proces is veel groener, goedkoper en efficiënter dan elke andere techniek die momenteel op de markt is.
architectenbureau DP6 uit Delft maakte een ontwerp voor een natuurinclusief gebouw met omgeving voor de gemeente Den Haag
Heijmans en DuraVermeer hebben de Natuurladder opgesteld. Het doel: natuuradaptief bouwen, dus bouwen mét de natuur, waarbij biodiversiteit en klimaatadaptatie volledig in het proces zijn geïntegreerd.
De natuur beter achterlaten dan dat je het aantrof, is voor een bouwer eenvoudig te realiseren. Dit stellen Jan Willem Burgmansvan Heijmans en Léon Dielen van DuraVermeer. Zij ontwikkelden de Natuurladder, om het collega’s gemakkelijker te maken ambities op het gebied van klimaatadaptief bouwen én het herstellen van de biodiversiteit te realiseren.
Natuurladder: Een gespreksstarter voor projectteams en meetlat voor natuurvriendelijke werkwijze.
Minister Hugo de Jonge is zich inmiddels ook bewust dat we strakker moeten sturen op de materialentransitie (van CO2-intensieve en lineaire materialen naar klimaatpositieve en circulaire materialen). Dit is onder meer de reden waarom de minister in zijn kamerbrief van 23 december aan heeft gegeven een CO2-eis te gaan introduceren en biobased bouwen te willen stimuleren.
In dit interview door Thomas van Belzen van Cobouw zegt de minister daarover: “Op een dag hoop ik op zo’n lisdoddeveld een spandoek te kunnen onthullen waarop staat: hier groeien huizen. Die manier van denken, daar moeten we helemaal naartoe. Op sommige plekken, waar het landgebruik niet meer passend is voor de toekomst, hebben boeren een nieuw verdienmodel nodig. De enorme opdracht om zo ongelooflijk veel huizen te bouwen, kan door biobased materialen te verbouwen een belangrijk deel van het antwoord zijn voor boeren die moeten omschakelen.”
De woning als CO2-opslag is volgens de minister de toekomst.
“Met collega-minister van Landbouw Piet Adema wil ik dat ook echt vleugels geven.”
Bouw en Landbouw | Samen Sterk
Die vleugels zijn ook nodig. Want met huidige wet- en regelgeving vliegen de duurzame koplopers met een betonblok aan hun been. Ze worden tegengewerkt. Doordat beide ministers zich nu inzetten om juiste condities te creëren zijn de duurzame koplopers straks verlost van dat betonblok en kunnen er vele duurzame vlieguren worden gemaakt.
Heel goed dat minister De Jonge zich beseft dat we niet op de huidige manier kunnen doorbouwen. Laura Bromet (Groenlinks) zegt dat zojuist nog in het commissiedebat ‘klimaatakkoord gebouwde omgeving’, waarin zij de minster vraagt of hij contact heeft met duurzame koplopers en wat hij gaat doen om ervoor te zorgen dat de bouw binnen CO2-budget blijft. Zij geeft aan dat het CO2-budget voor de bouw opraakt, waarna Pieter Grinwis (Christenunie) dat bevestigt en aanvult dat de huidige MPG werkt met een periode van 75 jaar en zich totaal niet verhoudt met dat het CO2-budget dat voor 2030 al op is.
“Als overheid moeten wij koplopers maximaal ondersteunen, maar de partijen die nog helemaal niet zo biobased zijn – ik noem maar een Isover in Limburg die ook heel veel natuurschade berokkend – moeten wij aan banden leggen om te zorgen dat niet de oude economie blijft bestaan naast de nieuwe economie”, aldus Bromet.
We kunnen Laura geruststellen dat minister De Jonge wel degelijk contact heeft met duurzame koplopers. Dit zijn niet enkel koplopers, maar in mijn ogen dé experts op het gebied van duurzaamheid binnen de bouwsector.
Minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening ) informeert de Tweede Kamer over de Beleidsagenda normeren en stimuleren circulair bouwen.
Onderzoeksrapport Voorstel berekeningsmethodiek om koolstofvastlegging in biobased bouwmaterialen te kunnen waarderen
Voorstel om de tijdelijke opslag van CO2 in biobased materialen te waarderen in de nationale systematiek van het bepalen van een …
Rapport | 29-07-2022
Beslisnota bij Kamerbrief over beleidsagenda normeren en stimuleren circulair bouwen
In een beslisnota staat achtergrondinformatie die bewindspersonen gebruiken bij de besluitvorming over een Kamerstuk. Beslisnota …
Jan Willem van der Groep is gideon, koploper, expert, aanjager en voorvechter van bouwen met biobased bouwmaterialen. Hieronder zijn 10 redenen waarom dat de bouw, renovatie en infra de omslag moeten maken naar biobased bouwmaterialen.
1. Opname van CO2 en daardoor opslag van koolstof in gebouwen
Gewassen nemen tijdens groei CO2 op uit de lucht. De koolstofatomen worden via fotosynthese vastgelegd in het gewas. Gemiddeld gaat het om 15 ton CO2 per hectare. Daarnaast leggen meerjarige gewassen in hun eerste 5 jaar koolstof uit CO2 vast in de bodem. Gemiddeld gaat het om 10 ton CO2 per hectare.
Een overzicht van teelten waaruit biogrondstoffen zijn te halen voor bouwmaterialen:
Eenjarige gewassen, geschikt als voor- of tussengewas: hennep, vlas, (berm)gras.
Meerjarige gewassen, met een effect op koolstofopslag in de bodem, een hoog droge stof gehalte en een minimale benodigdheid van (kunst)mest en pesticiden: lisdodde, zonnekroon, bamboe, miscanthus.
Reststromen van akker- en tuinbouw die de waarde van foodgewassen verhogen: stro, stengels van o.a. paprika en tomaat, bloementeelt etc.
Bomen uit duurzaam beheerde Europese bossen: diverse soorten naaldhout.
Heel grof gerekend kan een gemiddelde woning die voor ca. 70% uit biobased materiaal is gemaakt (gemiddelde van een combinatie rij, vrijstaand en appartement) zo’n 40 ton CO2 opslaan.
Bij de bouw van 100.000 huizen per jaar gaat het dan gaan om 4 Mton per jaar (dat is ca. 19% van de bouwindustrie emissie en betreft ca. 18% van de totale bouwsectoromzet (€) per jaar => dit effect kan dus met een factor 3 omhoog als ook utiliteitsbouw, grond-weg-en-waterbouw en renovatie/onderhoud in gaan zetten op biobased bouwen).
2. Verdringing van het gebruik van CO2-intensieve materialen
Een onderschat fenomeen in alle berekeningen die worden gemaakt rondom de toepassing van biogrondstoffen voor bouwmaterialen is het substitutie-effect. Er zijn wetenschappelijke onderzoeken die laten zien dat iedere ton CO2 die is opgeslagen in hout direct 1,2 ton CO2 van het CO2-intensieve alternatief verdringt (Leskinen et al 2018).
Heel grof gerekend kan een gemiddelde woning die voor ca. 70% uit biobased materiaal is gemaakt (gemiddelde van een combinatie rij, vrijstaand en appartement) zo’n 35 ton CO2 verdringen.
Gevoel voor megatonnen per jaar (2019)
Verwarming huishoudens: 17,9 Mton
Bouwindustrie: 20,2 Mton
Electriciteitsproductie 42,3 Mton
Landbouw en landgebruik 26,4 Mton
Bij de bouw van 100.000 huizen per jaar gaat het dan gaan om 3,5 Mton per jaar (dat is ca. 17% van de bouwindustrie emissie en betreft ca. 18% van de totale bouwsectoromzet (€) per jaar => dit effect kan dus met een factor 3 omhoog als ook utiliteitsbouw, grond-weg-en-waterbouw en renovatie/onderhoud in gaan zetten op biobased bouwen).
De combinatie van Opslag en Verdringing kan, bij overstap naar veel meer biobased grondstoffen binnen de gehele bouwsector, resulteren in een snelle CO2-emissiereductie van 23,5 Mton per jaar.
3. Een alternatief verdienmodel voor boeren die moeten inkrimpen met hun veestapel
Het inkrimpen van de veestapel lijkt een onvermijdelijk scenario. Daarmee komen er flinke arealen landbouwgrond vrij die op dit moment worden ingevuld met Mais en Engels Raaigras. Boeren kunnen er voor kiezen om in plaats van vee over te stappen naar een combinatie van akkerbouw en carbon-farming. Op dit moment worden hiervoor op Europees niveau richtlijnen opgesteld (publicatie eerste kwartaal 2022) waarna het mogelijk wordt om ook daadwerkelijk CO2-emissie certificaten te krijgen op zowel Soil Stored Carbon (SSC) als Construction Stored Carbon (CSC). Langjarige gewassen kunnen vooral in de eerste jaren tot wel 10 ton CO2 per hectare opnemen in de bodem.
De opbrengst van teeltgewassen ligt op dit moment tussen 1.600 tot 2.200 euro per hectare exclusief de carbon credits. Bij een waardering van 60 euro per ton kan de opbrengst oplopen naar opbrengsten ver boven de 3.000 euro per hectare. Hoe die opbrengsten ook de rest van de keten ten goede komen vraagt om nadere uitwerking.
4. Verdringing van CO2-emissie en Stikstof-emissie ten gevolge van intensieve veeteelt
De landbouw stoot 26,4 megaton per jaar uit. De helft van die emissie wordt veroorzaakt door de melkveehouderij. Omgezet naar land is dat ca. 11,2 ton per hectare per jaar. Daarnaast is de intensieve veeteelt ook voor een fors deel verantwoordelijk voor de emissie van stikstof. Door als boer over te schakelen naar teeltgewassen die geschikt zijn voor bouwmaterialen kan de veeteelt makkelijker los gelaten worden. Er is dan immers een alternatief, zo niet beter, verdienmodel voorhanden. Omschakeling is echter niet alleen een economische overweging. De overstap van food naar non-food is ook gekoppeld aan emotionele en culturele aspecten. Boeren moeten intensief betrokken en begeleid worden bij deze transitie. Daarnaast zijn keiharde afnametoezeggingen nodig vanuit de bouwsector waarbij de overheid met regelgeving een belangrijke rol kan spelen.
5. Productie in Nederland van teeltgewassen en reststromen met direct effect op NL-klimaatdoelen
Veel biogrondstoffen (vooral hout natuurlijk) voor het maken van bouwproducten dan wel bouwcomponenten komen nu uit het buitenland. Dat betekent dat de koolstofwinst niet mag worden afgetrokken van de CO2-emissies van Nederland. Met teeltgewassen kan dat wel. Sommige gewassen kunnen wel tot 4x meer CO2 per jaar opnemen per hectare dan bos.
Biosintrum, voor een klimaatvriendelijk en gezond binnenklimaat
6. Bijdrage aan een gezond en prettig binnenklimaat
De natuurlijke eigenschappen van biobased materialen zorgen voor stabiliteit van comfort op het gebied van: temperatuur en luchtvochtigheid in de woning. Door de mogelijkheid van vochtbuffering vinden in de dampopen constructie processen plaats met koelende effecten in de zomer. Ventilatie om vochtproblemen bij grote temperatuurverschillen in combinatie met hoge luchtvochtigheid of dampspanningen in het gebouw te voorkomen is niet nodig. Daardoor gaat er minder energie verloren ten gevolge van ventilatie. De wanden hoeven ook veel minder energie op te nemen waardoor het snel comfortabel en aangenaam aanvoelt in de ruimte.
De emissie van zogenaamde voor de gezondheid schadelijke VOC’s (vluchtige organische stoffen vooral uit verven, lijmen, tapijten, meubels en chemisch geproduceerde isolatiematerialen.) komt bij biomaterialen nauwelijks voor in tegenstelling tot de bouwmaterialen van abiotische grondstoffen. Ook de emissie van Radon uit betonconstructies is niet aan de orde bij biobased bouwen. Daarnaast is de kans op ongezonde schimmelvorming door de dampopen structuur minimaal.
7. Herstellen van biodiversiteit
Meerjarige gewassen kunnen worden beschouwd als natuurlijke bodembemesters met effecten op de structuur en de opname van koolstof en mineralen in de bodem. Daardoor herstelt het bodemleven van de intensieve manier waarop gras en maïs zijn geteeld de afgelopen decennia. Zowel de eenjarige gewassen als de meerjarige gewassen hebben veel minder(kunst)mest en pesticiden nodig waardoor de omringende biotopen veel minder schade ondervinden van deze teeltgewassen dan voorheen.
8. Materialen die veel makkelijker zijn te gebruiken in industrialisatieprocessen
Het verwerken van biogrondstoffen tot bouwmaterialen op grote industriële schaal staat nog in de kinderschoenen. Tegelijkertijd is er op dit moment een industrialisatiegolf in de bouwsector aan de gang. Combineer die twee met de enorme instapdrempels die door de CO2-intensieve industrie zijn gecreëerd middels allerhande complexe industrienormen en dan is het wel helder waar de opschalingskansen liggen. Industriële productie heeft de potentie om de reguliere bouwpraktijk te verdringen. Daar kan dus snel schaal gemaakt worden waardoor de ontwikkelsnelheid flink kan worden verhoogd. Verwerkingsprocessen van verschillende vezels kunnen onderdeel gaan worden van een industriële productieplant van bouwcomponenten.
9. Betere arbeidsomstandigheden op de bouwplaats bij zagen, boren, vrezen, snijden
Deze behoeft nauwelijks uitleg. Persoonlijke Beschermingsmiddelen worden in de bouw veel te weinig gebruikt ondanks het feit dat men werkt met materialen die tijdens het bewerken stoffen vrijkomen die de gezondheid ernstig kunnen beïnvloeden. Denk daarbij aan, fijnstof, glas- en steenwolvezels maar ook de hierboven genoemde VOC’s. Biobased bouwmaterialen hebben die negatieve eigenschappen in veel mindere mate.
10. Versterking van de lokale economie
Gewassen en reststromen komen lokaal beschikbaar. Gewassen kunnen geclusterd worden rondom verwerkingsfabrieken met arealen tussen 400 en 900 hectare (een gemiddelde gemeente is 11.800 ha groot). Regionale verwerking van specifieke gewassen (zonnekroon doet het in de Achterhoek beter dan lisdodde, wat weer zeer geschikt is voor Veengebieden) creëert een heel nieuw, van het buitenland onafhankelijk, ecosysteem voor de handel en verwekring van bouwmaterialen in gebouwen. De toegevoegde waarde door de hele keten heen komt zowel de lokale als landelijke economie te goede.
Er moeten miljoenen extra naar klimaatmaatregelen waarschuwen IPCC wetenschappers
Het IPCC roept dringend op tot klimaatactie om een leefbare toekomst voor iedereen veilig te stellen. Er zijn meerdere, haalbare en effectieve opties om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en ons aan te passen aan door de mens veroorzaakte klimaatverandering, Alles is al beschikbaar, zeggen wetenschappers in het laatste rapport van het IPCC van 20 maart 2023.
Team Tilburg wint SMARTCIrculair 2022 voor opdrachtgever TIWOS
Tanja Nolten is oprichter van Stichting SMART Circulair. Haar doel: MBO-studenten laten werken aan circulaire projecten voor bedrijven. Goed voor de ontwikkeling van studenten, bedrijven én de duurzame toekomst. ‘Door de ‘kweekvijver van talent’ aan zich te binden, kunnen bedrijven in de bouwwereld – en de bouw- en infrasector als geheel – de circulaire ambitie versnellen.’
Landstede studenten maakten een ontwerp voor de renovatie/uitbreiding naar een brede school voor de gemeente Zwolle (2022)
Persbericht Overijssel, februari 2023
In de samenwerking om de circulaire bouweconomie te versnellen is de provincie de aanjager, SMARTCirculair de versneller van circulair bouwen en al die talentvolle jongeren die daarvoor nodig zijn, mbo-scholen die onderwijsvernieuwing doorvoeren en natuurlijk bedrijven. Zij profiteren immers van de kweekvijver van talent die SMARTCirculair oplevert. En zeker als ze opdrachtgever zijn. Dan staan ze vooraan. ‘De Jeugd is Goud’, volgens Tanja Nolten, programmamanager van Stichting SMARTCirulair.
Tanja is intrinsiek gemotiveerd om jonge mensen op te leiden zodat zij de ruimte krijgen om bij te dragen aan een klimaatpositieve wereld. Lees meer
Studenten en docenten tijdens de opening van de SMARTCirculair Excellencedag 2023
Met zo’n 150 deelnemende studenten uit heel Nederland was de SMARTCirculair Excellencedag ook dit jaar weer een succes! Experts van bedrijven en kennisinstellingen benadrukten het belang van de circulaire economie voor het onderwijs om de klimaatdoelen te halen.
Zij werkten belangeloos mee door workshops te geven, een masterclass te geven of de jongeren te prikkelen tijdens een spel. De Jonge Klimaatbeweging bijvoorbeeld. Zij lieten de studenten in spelvorm nadenken over klimaat en jouw bijdrage daarin in spelvorm. Leerzaam, prikkelend en natuurlijk goed voor de bewustwording.
Hoogtepunten Excellencedag over Circulair Bouwen, energie en inrichten buitenruimte
Tijdens de Excellencedag komt circulair ontwerpen en bouwen in alle aspecten aan de orde. Van losmaakbaar en biobased bouwen tot rekentools hoe je de CO2 winst berekent. Maar ook het inrichten van de buitenruimte met wateropvang, aandacht voor biodiversiteit, hittestress en klimaatverandering. En dan is er nog het thema Energie. Energieneutraal of -leverend ontwerpen was al een jurycriterium maar de urgentie is sinds 2022 alleen maar toegenomen.
‘About us being nomads, the trend towards circular and modular buildings and the fine art of connecting’ Jeroen Troost, Schöck Nederland B.V.
Het kan wel
Tijdens de keynote prikkelde Jeroen Troost van Schöck Nederland studenten en docenten met talloze indrukwekkende voorbeelden van modulair bouwen en de bouwoppervlakte vergroten door aan en tussen te bouwen.
Zijn stelling: ‘Mensen zijn van nomaden. Immers als het vakantie is, willen we graag nieuwe gebieden verkennen. Circulair, flexibel en modulair bouwen biedt kansen om van gebouwen ook ‘nomaden’ te maken. Dus kijk en denk anders, creatief en inventief en gebruik losmaakbaar bouwen in de woningopgaven.
Sjors Leenman Landstede Harderwijk wint de SMARTCirculair klimaatquiz 2023
Team Scalda wint de Communicatieprijs Excellencedag 2023
Geen Excellencedag zonder challenge
Natuurlijk moest er ook weer gestreden worden want SMARTCirculair zonder prijzen, is ondenkbaar.
De Klimaatquiz was soms best pittig. Gaaf dus dat deze werd gewonnen door Sjors Leenman van het Landstede College in Harderwijk
De Communicatieprijs werd overtuigend gewonnen door het Scalda College in Vlissingen.
Met twee mediastudenten was het interdisciplinaire team al goed voorbereidt op deze challenge en inderdaad. Ze maakten het waar.
Prachtige teamvideo. Super gefilmd op een bijzondere locatie. De video sprong eruit
Interview van goede kwaliteit. Interview met Jeroen Troost erin verwerkt en prima bewerkt
De foto’s waren niet 100% optimaal maar dat is vergeven
Inspirerende quote van Jeroen Troost van Schöck Nederland: ‘Het concept dat de mens oorspronkelijk een nomade was, spreekt ons enorm aan. Zeker nu we door middel van modulair bouwen dat weer terug kunnen brengen via onze bouwtechnieken.’
Post met 3 foto’s gaven een inspirerend beeld van de Excellencedag
Er gaat een nieuwe wereld open met de inspiratie van Jeroen om te verdichten in de stad. Studenten zien al kansen!
BBQ spel
Jonge Klimaatbeweging – Eva Kamer en Rivka Spruijt
Het BBQ Spel gaat over dilemma’s uit de volgende zes thema’s: klimaat, voeding, energie, afval, inclusiviteit en geld. Studenten leefden zich in, in hun rol. Het werd een heet uurtje vol pittige standpunten, woeste meningen en slimme ideeën.
Erik Carton is een bevlogen ‘materials scientist’ bij TNO. Hij heeft een geweldig verhaal over kansen om energie te besparen. Vaak heel simpel en goedkoop. En hoe je energie opwekt, al dan niet in samenhang met de omgeving.
Studenten gingen zelf schetsen maken om de buitenomgeving in te richten. Hittestress, droogte, wateroverlast. Ruben heeft ze perfecte tools meegegeven.
Rick legt uit. Er zijn verschillende programma’s die gebruikt worden in het land maar in essentie komen ze op hetzelfde neer. Slim samenwerking in BIM voor je optimale resultaat.
Na afloop hoorden we van studenten dat ze verbaasd zijn over de veelheid van instrumenten die in elkaar kunnen haken om een gebouw slim, efficiënt en heerlijk in gebruik te maken. Chapeau heren!
Minister-president Mark Rutte beweert al sinds zijn aantreden dat visie is als een olifant die het zicht belemmert. Een bevreemdende voorstelling van zaken. Met een stip op de horizon stromen de ideeën. Juist van jong professionals.
Bijvoorbeeld over klimaat in relatie tot waterbeheer. En hoe we de boeren tegemoet kunnen komen door een vijfde economie te ontwikkelen met biobased bouwmaterialen die CO2 absorberen waardoor we eindelijk gezond kunnen bouwen.
Vogelsterfte – Honderdduizenden vogels vliegen zich naar schatting jaarlijks te pletter tegen ramen, maar gelukkig is er een simpele manier om dat aantal omlaag te krijgen. Dit kunt u doen om deze onnodige ongelukken te voorkomen.
Hartverscheurend: het horen van die doffe bonk en het vinden de stoffige vogelafdruk op uw raam. Bijna iedereen maakt het wel eens mee.
Team Tilburg wint SMARTCIrculair 2022 voor opdrachtgever TIWOS
Powerpoint slides helpen je tijdens je presentatie of pitch. Waar moet je op letten? SMARTCirculair heeft goed naar Debatrix geluisterd en deelt drie gouden tips voor je perfecte presentatie.
Bert Boeijink ‘De Klimaatverandering kan niemand meer ontkennen. Studenten: Regel het!
Bert Boeijink (Bloemendal Bouw en Techniek) is koploper om de bouw circulair te maken. Bij Bouwend Nederland is Boeijink voorzitter vakgroep onderwijs en vindt het belangrijk dat het onderwijs circulariteit opneemt in het curriculum.
‘Jullie (lees studenten) zijn de groep die ervoor moeten gaan zorgen dat het nu echt gaat gebeuren! Zelfwerkende teams zoals binnen SMARTCirculair vindt Boeijink belangrijk. Zelf nadenken, zelf initiatief nemen is heel er belangrijk want in het tempo waarin we nu aan het opwarmen zijn, kan niemand de klimaatverandering nog ontkennen.’
Yfke Hoogland namens de gemeente Heerenveen wil volgend jaar weer opdrachtgever zijn
Yfke Hoogland was opdrachtgever voor het Friesland College waarvoor Bouwstudenten een Circulair Ambachtscentrum hebben ontworpen voor de gemeente Heerenveen en Omrin.
Hoogland was boven verwachting verrast door het resultaat. De maquette is prachtig van mooi gebogen hout voor het circulair ambachtscentrum met alle faciliteiten die nodig zijn om afval in de kringloop te houden.
‘Dit zijn circulaire vraagstukken die ertoe doen. Gisteren tijdens de PROVADA Beurs in de RAI in Amsterdam had ik het erover. Daar passen jullie bij!
SMARTCirculair zorgt voor samenwerking tussen bedrijfsleven en onderwijs waardoor ”blended learning’ ontstaat. Studenten ontwikkelen denkvermogen, samenwerkingsvermogen en enthousiasme. Ze maken een professionalisering sprint door.
Als het aan de studenten van het ROC Tilburg ligt krijgt Tilburg een groen hart met sociale huurwoningen en appartementen van hout omgeven door een groene oase. Het studententeam Bouwkunde presenteerde het ontwerp van een appartementencomplex met zes woonlagen en vijf grondgebonden woningen in opdracht van TIWOS en won daarmee de SMARTCirculair Bouw OntwerpChallenge overtuigend.
De tweedejaars studenten presenteerden met verve hun visie op circulair wonen. Met sociale huurwoningen van hout en andere natuurlijke materialen die zorgen voor een gezond binnenklimaat. De buitenomgeving met veel aandacht voor de biodiversiteit zorgt ervoor dat de binnenstad van Tilburg er een eye catcher bij krijgt. Nu is woningcorporatie TIWOS aan zet om het plan te realiseren. De studenten hebben er in hun modulaire opzet rekening mee gehouden dat TIWOS eenvoudig variaties kan aanbrengen in het zeven verdiepingen tellende gebouw.
Studententeams
Na al die jaren was er eindelijk weer een SMARTCirculair finale met volledige bezetting. In een enthousiaste zaal werden de pitch teams gesteund door hun medestudenten, docenten en managementteams, opdrachtgevers, het bedrijfsleven en overheden.
Amersfoort
Het werd warm op de TechCampus in Amersfoort waar de finale plaats vond. Vijftien studententeams lieten zien waar we met de circulaire bouw en gebiedsontwerpen naar toe gaan. Zij lossen met lef en veel innovatiekracht actuele problemen op. Denk aan de woningnood, het verduurzamen van monumenten en industriehallen die een herbestemming krijgen, de grondstoffen uitdaging die steeds meer zichtbaar wordt. Maar ook de sociale innovatie waarin iedereen mee kan doen.
Gedurfde ontwerpen
Ruud Koornstra, juryvoorzitter en nationaal energiecommmissaris: ‘Dit zijn spraakmakende en gedurfde ontwerpen die laten zien wat er kan als we anders denken. Om het woningtekort te kunnen verkleinen en door natuurlijke bouwmaterialen toe te passen. Dit team heeft hun ontwerp heel strak uitgelegd en vormgegeven. Een verdiende winnaar van deze zinderende SMARTCirculair challenge. Proficiat jongens, voor het hele team. Fantastisch gedaan.’
Coen van Rooyen is jurylid ‘haalbaar en opschaalbaar. Financieel en Constructief. Hij looft de teams en hun docenten want de kwaliteit van de inzendingen wordt elk jaar beter. Coen is directeur van WoningbouwersNL. Een vereniging van woningbouwers die het toenemende woningtekort centraal heeft staan. Van Rooyen over de woningconcepten: ‘Jullie ideeën voor woningcorporaties en gemeenten helpen een stad versneld aan honderden nieuwe, gezonde woningen. Houten hoogbouw is niet nieuw maar jullie geven er een extra dimensie aan met jullie korte bouwtijd, flexibele constructie en groene klimaatpositieve omgeving. De jury was unaniem in het besluit: jullie hebben verdiend deze vijf duizend euro gewonnen.’
Publieksprijs
De publieksprijs is overtuigend gewonnen door het Techniek College Rotterdam. Dit team begon de campagne al gelijk met studenten op het Zuidplein die het winkelende publiek vroegen om hun stem. En Rotterdam gaf gehoor aan de oproep met honderden stemmen.
Aftermovie 2022
Vier Special Awards
SMARTCirculair stelde ook vier special awards beschikbaar van 250 euro. De gelukkigen waren Landstede Harderwijk, het Friesland College, Scalda Vlissingen en Technova College in Ede.
1. Landstede ontwerpt de ‘School van de Toekomst’
Vijf studenten van het Landstede toverde de oude basisschool de Aquamarijn om tot een:
Zij kozen voor betaalbare woonconcepten waarin woningen gesplitst worden, uitgebreid met een toplaag en loze ruimten in de wijk benut worden voor honderdduizenden extra woningen.
Met Cirkelstad spinner Wytze Kuijper als opdrachtgever gaf het team een beeld hoe zij hun eigen toekomst creëerden.
Als woningcorporaties hier massaal op inzetten, creëert dat meer sociale huurwoningen tegen lagere (norm)huren.
3. Friesland College verrijkt Heerenveen met een Circulair Ambachtscentrum
Het Friesland College verraste zowel opdrachtgever gemeente Heerenveen als de SMARTCirculair jury met hun circulaire ambachtscentrum.
Een recycle centrum dat uitgebreid wordt met demontage ruimten voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Daarnaast biedt het centrum ruimte voor onderwijs, kringloop, een tweedehands bouwmaterialen handel en meer.
De gemeente is klaar om te gaan bouwen maar moet nog even het gereserveerde terrein definitief stellen.
4. Scalda ontwerpt ‘De Poort van Zeeland’
Scalda studenten uit Vlissingen kregen de ontwerpopdracht van de provincie Zeeland en Nationaal Park Oosterschelde om een ontwerp te maken als ‘Poort van Zeeland’. Het ‘onthaalpunt’ bij de Oesterdam in Rilland moet een aantrekkelijke toegangspoort worden die toeristen verleidt om even een stop te maken voordat ze verder rijden naar hun bestemming.
De beweging van het gebouw symboliseert dat Zeeland zoveel meer is dan zon, strand en zee.
Zeeland staat ook voor de strijd tegen het water door de klimaatverandering, de biobased economie en de energietransitie. Innovaties, klimaatuitdagingen en ontwikkelingen krijgen een nadrukkelijke plek in ‘De Zeeuwse Knoop’ en in de verplaatsbare satelliet units die door Zeeland gaan zwerven.
En komen de invouwbare units terug naar Rilland dan vormen ze samen met het hoofdgebouw een Zeeuwse Knoop.
Nek-aan-nek race
Wat een inzendingen en wat een presentaties. De jury had lang nodig om tot een eindoordeel te komen. Het gaat ook wel ergens over. ROC Tilburg ontving de cheque van vijfduizend euro. De vier special awards teams – allen derdejaars – gaan met elk tweehonderdvijftig euro naar huis.
Circulariteit in curriculum
De finale van de Bouw OntwerpChallenge is het sluitstuk van de onderzoeks- en projectperiode waarin jong professionals hun visie geven op de toekomst van de circulaire, natuurinclusieve gebouwde omgeving.
Frisse blikken die we zo hard nodig hebben als we materialen in de kringloop willen houden en willen leven en werken in een gezonde, klimaatpositieve omgeving.
Circulariteit komt in het curriculum van de opleidingen Bouw en Infra vanaf schooljaar ’23-’24. SMARTCirculair heeft daar een belangrijke rol in gespeeld. En wat is er nu mooier om studenten en docenten samen op te laten trekken met bedrijfsleven en overheden. Een beweging die nog verder gaat versnellen.
Joost van Dijk : “Op school moet je binnen de lijntjes kleuren. Tijdens dit project gaat het er juist om dat je dat niet doet. Je bent samen met vakmensen bezig grenzen te verleggen.”
Sara Kulturhus Zweden: Mijlpaal in houten hoogbouw (70 meter)
Het Sara Kulturhus in het noorden van Zweden telt 20 verdiepingen en is 75 meter hoog. Van hout! Het Kulturhus is ontworpen door bureau White Arkitekter en bevat o.a. een concertzaal, spa en een hotel. Een mijlpaal van houten hoogbouw. Lees meer
Geweldige pitches van de innovators van de toekomst tijdens de finale op 15 juni 2022 in Amersfoort
Wij geloven dat geweldige ideeën de wereld kunnen veranderen. We zien hoeveel impact een inspirerend verhaal kan hebben en dus is overtuigingskracht cruciaal bij het delen van deze ideeën. Ook dat leren de studententeams tijdens de SMARTCirculair Finale.
Gideon; ‘Doorontwikkeling MPG-MKI-stelsel en de Nationale Milieu Database keihard nodig’
De Gideon bende komt met doorontwikkeling adviezen van MPG en MKI aan de overheid. Het is Code Rood als we zo doorgaan. De opwarming onder de 1,5 graad houden is met de huidige sturingsmechanismen niet mogelijk, zegt Gideon – building transition tribe.
Rijn IJssel won de SMARTCirculair Challenge 2021. Welk team gaat er op dit jaar met de hoofdprijs vandoor? Op 15 juni weten we het. Bent u erbij?
Finale SMARTCirculair Bouw OntwerpChallenge 2022
U kunt zich nu AANMELDEN voor de SMARTCirculair finale op 15 juni 2022 in Amersfoort.
Opdrachtgevers, bedrijven en experts die de teams geholpen hebben, ouders, provincies .. U bent van harte welkom om de finale bij te wonen en te genieten van 15 talentvolle studententeams voor wie circulair, slim energieleverend, klimaatpositief bouwen sinds SMARTCirculair het nieuwe normaal is geworden.
Docenten Robin Tanahatoe (rechts op de foto) en Johan van der Made
Docent Robin Tanahatoe vertelt zijn ervaringen met het SMARTCirculair ontwerp project waaraan zijn studententeams deelnemen. Tanahatoe is sinds schooljaar 21-22 verbonden aan het Technova College in Ede.
Robin Tanahatoe is een docent bouwkunde met een lange staat van dienst en vertelt hieronder hoe hij de deelname aan SMARTCirculair ervaart.
Tanahatoe: ‘Aanvankelijk was er een gevoel van “weer een project gericht op duurzaamheid” maar in de loop van de eerste weken werd duidelijker dat er veel meer dan alleen duurzaamheid wordt gevraagd.”
Wij leren ook nog elke dag bij van onze studenten.
Frank van Noort van het Techniek College in Rotterdam is heel duidelijk in zijn tips naar andere scholen en docenten die deelnemen aan de SMARTCirculair Bouw OntwerpChallenge:
‘Je moet er met twee benen inspringen. Wij maken studenten eigenaar van hun ontwerpopdracht want het is hun project. Dat zit in ons dna. En het mooie is … Wij leren ook nog elke dag bij van de studenten.’
Sta ervoor open
Docenten moeten er open in staan. Controle willen houden en zelf alles beter weten werkt niet. Wij moeten zelf ook nog heel veel circulaire kennis op doen. Je moet er vrij in staan.
Zoveel mogelijk gastlessen
Van Noort vindt het belangrijk dat ze zoveel mogelijk gebruik maken van gastlessen en gastdocenten die SMARTCirculair voor ze organiseert. Uiteraard op verzoek en in overleg. Daarvoor heeft Rotterdam een projectleider aangesteld. Een vierdejaars studente die hier ook weer enorm van groeit.
Zij coördineert, stimuleert onderlinge samenwerking, houdt lijntjes en planning kort houdt en stemt gastlessen af met SMARTCirculair.
Dit jaar gaat het Techniek College Team voor de publieksprijs. ‘Dan is die alvast binnen’!
‘Het mooie van de gastlessen’, vindt Van Noort, ‘is dat studenten mij nu vertellen hoe het zit.
Eerder dan het journaal
Circulariteit is een hot item. Door de challenge verandert het denkproces van studenten. Ze herkennen de items in het journaal op TV. Ze horen en lezen over de circulaire doelen in 2030. Ze praten erover op school. Vorige week vertelde een van de studenten dat ook bouwjasjes tegenwoordig van recycled materialen beschikbaar zijn.
‘Sinds een paar jaar zie en lees ik voortdurend over circulariteit in de bouw. Vroeger zouden deze onderwerpen me minder zijn opgevallen maar nu is het dagelijk in het nieuws en in vakbladen als de Cobouw. En jullie (lees SMARTCirculair) waren zelfs eerder dan het journaal.’
Ervaring telt
We doen al voor het derde jaar mee en daardoor groeit de ervaring in ons docentenkorps. De relatie met studenten wordt anders. En als docenten weten we natuurlijk ook beter wat we kunnen verwachten. Wij zij de afgelopen jaren ook gegroeid in circulariteit. Hoe meer ervaring je krijgt, hoe makkelijker het proces met de studententeams verloopt.
Highlight
SMARTCirculair is inmiddels een highlight op school. Hebben we de afgelopen twee jaar veel moeite moeten doen om de communicatieafdeling van school te betrekken. Nu komen ze uit zichzelf naar ons toe. Ze herkennen dat het ‘een blijvertje’ is.
Op onze vraag waarom SMARTCirculair werkt zegt Van Noort:
We krijgen heus wel opdrachtjes los van bedrijven. Maar voor deze ontwerpopdracht betalen opdrachtgevers. Dat weten onze studenten en daarom gaan ze er nog eens extra voor. Zij leren in een half schooljaar zo enorm veel. Ze stapelen de kennis van experts, het nieuws op TV en hun eigen kennis vanuit de opleiding en de onderzoeken die ze doen. Zo belangrijk. In 2030 moeten we 59% circulair zijn!
Noorderpoort docent Bouwkunde Mark van der Pijl, zittend op de trap (links)
Bouwkundedocent Mark van der Pijl van het Noorderpoort College in Stadskanaal is duidelijk over de SMARTCirculair Bouw OntwerpChallenge en wat het doet met studenten en docenten. Voor docenten heeft hij een belangrijke boodschap:
De laatste details | Friesland College finale in Amersfoort
Inleveren | Bouwtoppers, het gaat nu hard. Nog een paar weken en dan is het tijd om alle rapporten etc. in te leveren. Hieronder vertellen we jullie wat je moet inleveren, de publiekscampagne en voting tips. En natuurlijk de finale op woensdag 15 juni a.s. in Amersfoort.
"SMARTCirculair gaan we zeker voortzetten. Het is een mooi project. Studenten leren tijdens de challenge niet alleen alles over de circulaire bouweconomie maar leren ook zelfstandig denken."
Juryvoorzitter Ruud Koornstra over het winnend studententeam van Rijn IJssel 2021:
"Dit zijn spraakmakende en gedurfde ontwerpen die laten zien wat er kan als we anders denken."
Ruud Koornstra, juryvoorzitter
'De oplevering van de studenten voor renovatie/uitbreiding van school de Aquamarijn hebben we vooral gebruikt als inspiratie. Jasper en ik vinden het een leuke ervaring. En het eindresultaat heeft ook weer nieuwe inzichten gegeven.'
Jacomien van der Bij, gemeente Zwolle
“Als alle vrijkomende massa uit de sloop zo hoogwaardig mogelijk wordt toegepast, is dat genoeg voor maar 20% van de vraag. De overige 80% moeten we dus gaan invullen met hernieuwbare, biobased materialen en dat betekent voor het grootste deel hout.”Lees ook het TNO onderzoek 'upcyclen in de bouw' in 2020
Minister Hugo de Jonge is zich inmiddels ook bewust dat we strakker moeten sturen op de materialentransitie (van CO2-intensieve en lineaire materialen naar klimaatpositieve en circulaire materialen). Dit is onder meer de reden waarom de minister in zijn kamerbrief van 23 december aan heeft gegeven een CO2-eis te gaan introduceren en biobased bouwen te willen stimuleren.
Cirkelstad spinner 
Als het aan de studenten van het ROC Tilburg ligt krijgt Tilburg een groen hart met sociale huurwoningen en appartementen van hout omgeven door een groene oase. Het studententeam Bouwkunde presenteerde het ontwerp van een appartementencomplex met zes woonlagen en vijf grondgebonden woningen in opdracht van TIWOS en won daarmee de SMARTCirculair Bouw OntwerpChallenge overtuigend.
Studententeams
1. Landstede ontwerpt de ‘School van de Toekomst’
2. Technova lost Woningtekort op
3. Friesland College verrijkt Heerenveen met een Circulair Ambachtscentrum
4. Scalda ontwerpt ‘De Poort van Zeeland’
Circulariteit in curriculum
