Smart gebouw beheersystemen zorgen voor besparingen
Ynno – Wat de perfecte werkomgeving is, is voor iedereen verschillend. Want zit je van 8 tot 17u aan een bureau dan heb je andere wensen als iemand die veel ‘buiten’ is, veel vergadert op wisselende plekken en binnen en buiten vliegt.
Dus heeft Ynno het over inventariseren van de wensen en die samenbrengen in een gezonde mix van Bits, Bricks en Brains. Bits gaat over alles wat met het digitaliseren van het werk te maken heeft. Bricks staat voor kantoorinrichting en Brains omvat de mensen die de organisatie dragen. Lees meer
Masterclass ‘Circulair Bouwen’ door Cor van Dijken
Bevlogen vertegenwoordigers van bedrijven in de Bouwcirkel, docenten uit het mbo en de provincie Overijssel kwamen naar Perron038 om zich onder te dompelen in de circulaire bouweconomie.
Cor van Dijken overziet de breedte van de circulaire uitdagingen en kan als geen ander de urgentie en de kansen zichtbaar maken.
Uit de discussie werd duidelijk dat zijn missie geslaagd is:
‘De transities op alle fronten versnellen en bouwen aan een nieuwe duurzame, circulaire, inclusieve economie! Laten we het nest schoon achterlaten voor onze kinderen.’
De Green Deal wordt leidend, wet- en regelgeving vanuit de EU gaan de koers bepalen. Dus moeten we nu samenwerken om straks mee te kunnen blijven doen.
Bekijk de presentatie Circulair Bouwen
Waarom moeten we de circulaire bouw versnellen?
Klimaaturgentie
Zwolle kan alvast gaan bijbouwen
Verdroging: Nederland daalt elk jaar tussen 0,3 en 0,4 cm per jaar. In sommige plaatsen tot 4 cm/jaar ondanks dat er 10% regenwater meer valt dan in 2000.
We verdrogen in rap tempo en het water in de rivieren stijgt.
We maken een badkuip van Nederland!
Grondstoffen urgentie
Op 28 juli 2022 was hetEarth Overshoot Day, de dag waarop we als mensheid zoveel grondstoffen hebben gebruikt als de aarde in een heel jaar kan regenereren. Met andere woorden: we leven alsof er 1,75 aardes zijn, terwijl we er maar één hebben
Als je goed naar de Country Overshoot Days kijkt in dia 13 valt op dat de grondstoffen zich in ‘arme’ landen bevinden en wij in het rijke westen, er in versneld tempo alles doorheen jagen.
In 2022 lag de ‘Overshootdatum van Nld op12 april. Zie de beelden onderaan de pagina.
Dat is toch wel heel wat anders dan landen als Indonesië met de overshootdatum op 3 december!
Elk jaar schuift de Earth Overshoot Day naar voren. Niet de goede kant uit dus
We moeten zuiniger omgaan met onze grondstoffen, zoveel is duidelijk. Maar hoe kunnen we ervoor zorgen dat Earth Overshoot Day volgend jaar véél later valt?
Aan aaneenschakeling van crisissen
Corona, recessie, klimaatverandering … Als we niet oppassen staan we ook voor het ineenstorten van de biodiversiteit.
Wist u dat we 18 kg zand per persoon, per jaar verbruiken? Dat zand wordt vooral in Afrika gewonnen want ‘rond’ strandzand is niet bruikbaar voor de bouw. Het gevolg: Mensen in Afrika sterven hierdoor.
We moeten dus anders gaan bouwen. Duurzaam, circulair, biobased en met veel hergebruikte materialen.
Het vraagt om een totaal nieuwe aanpak
De wereld ziet er over 10 jaar heel anders uit volgens Cor:
Wet- en regelgeving
Nieuwe technische
normeringen
Sturen op de softe kant
Andere grondstoffen
Elektrificeren
Regie over grondstoffen en energie
Onze kinderen hebben ook recht op leven. Het is nu of nooit. we moeten zelf de regie houden over grondstoffen en energie. En … het herstel van ecosystemen is misschien wel het allerbelangrijkste!
Green Deal 2021 – 2023
Green Deal
Daarvoor is nieuwe wetgeving nodig. Wetgeving waarin bijvoorbeeld gerekend kan worden met een verkorte WOZ waarde om met restwaarde van herbruikbare materialen te rekenen. En als grond zo waardevol is, moeten we dan niet naar een pachtconstructie van grond gaan in plaats van snelle winst op grondprijzen maken?
In de nabije toekomst zal circulariteit niet meer een keuzedeel zijn maar het nieuwe normaal, met name in het praktisch (beroeps)onderwijs, bij industrieel ontwerpen maar ook bij commerciële vakken. In de nabije toekomst zalhet met name in het praktisch onderwijs, bij industrieel ontwerpen maar ook bij commerciële vakken circulariteit niet meer een keuzedeel zijn maar het nieuwe normaal.’
‘Legolaseren’
Dus modulair, losmaakbaar ontwerpen en bouwen. Nu bouwen we nog met gemiddeld 400 kg co2 per m2. Dat kan anders, beter, klimaatpositiever met minder materialen en materialen die na 15, 25 of 50 jaar gewoon weer te hergebruiken zijn.
Biodiversiteit en ecosystemen
We moeten zorgen voor behoud en herstel van ecosystemen en biodiversiteit
Op korte termijn geeft behoud van bestaande ecologische waarden en het oplossen van actuele knelpunten zoals verdroging de hoogste kansen
Op lange termijn heeft het creëren van natuur tot grote robuuste eenheden en de generieke aanpak van vermesting prioriteit.
Gebouwde omgeving
Veel meer dan nu het geval is, moet er gezocht worden naar huisvestingskansen waarbij herbestemming, bouwen met minder materialen en voor een diversere samenstelling van ‘bewoners’ met slimme mobiliteit systemen op een manier dat hernieuwbare energie- en hulpbronnen efficiënte wijze gebouwd gaan worden.
Het is nu tijd om met elkaar te gaan zorgen voor een schone en circulaire economie. Het is nu tijd voor meer samenwerking.
Cor: ‘Verbind je met ketens in je omgeving. Dat heb ik ook gedaan. Daaruit ontstaan nieuwe business modellen. Je hebt met elkaar meer kennis om bijvoorbeeld aan een gemeente, provincie of rijk te zeggen dat de aanbestedingsregel die gesteld is ‘niet kan’ met onderbouwing. Je kunt niet alle kennis in huis hebben. Maar samen heb je dat wel. Zeg bijvoorbeeld: Dat kan niet wat hier staat. Ik wil heel graag voor je bouwen aar je voldoet zelf niet aan je eigen eisen. Dan krijg je positie. Dan benut je de kracht van de keten.
Een voorbeeld:
Een overheidspartij wilde een circulaire keuken. 100% biobased met 0% formaldehyde. Ik vertelde hen dat dat niet kon want formaldehyde zit gewoon in hout.’
Rijke landen verbrassen de grondstoffen van arme landen. Dit beeld is geen uitzondering en we weten het!
Circularikoek
Helaas valt het in veel projecten tegen wat er daadwerkelijk circulair wordt gerealiseerd. Circularikoek noemt Cor van Dijken dat. We moeten hier als bouwsector nog veel kritischer in worden.
Uit een studie die de Europese Commissie in 2021 heeft uitgevoerd, blijkt dat groene labels vaak (42 procent) niet kloppen en misleidend zijn. In meer dan de helft van de gevallen (59 procent) vallen ze niet na te trekken. Er worden boetes uitgedeeld tot €900.000,-
Prefab bouwen stopt niet bij de draagconstructie, maar gaat door tot en met de inbouw en afwerking. Hergebruik stopt niet bij kozijnen of betongranulaat, maar gaat door tot en met de installaties. Dus laten we samen de goede dingen doen en de dingen goed doen.
Wat gaat de (Nederlandse) bouw van de Europese Green Deal merken?
Via de Green Deal wil de EU-Commissie de wetgeving met betrekking tot de energieprestatie van gebouwen strikt handhaven.
Om te beginnen zullen de nationale langetermijnstrategieën van de lidstaten voor renovatie worden geëvalueerd.
De Commissie zal zich ook buigen over de mogelijkheid om emissies van gebouwen op te nemen in de Europese handel in emissierechten, als onderdeel van bredere inspanningen om ervoor te zorgen dat de relatieve prijzen van verschillende energiebronnen de juiste signalen afgeven wat betreft energie-efficiëntie.
Daarnaast zal de Commissie de bouwproductenverordening herzien. Deze verordening dient ervoor te zorgen dat de opzet van nieuwe en te renoveren gebouwen in alle stadia aan de vereisten van de circulaire economie voldoet en tot een grotere digitalisering en klimaatbestendigheid van het gebouwenbestand leidt.
Discussie
Hilbert Pool, Aliaxis BV: ‘Circulair bouwen hoeft niet duurder te zijn. Maar dan is opschaalbaarheid heel belangrijk.’
Vraag van Wytze Kuijper, Cirkelstad: ‘Wil je ‘Het Nieuwe Normaal‘ mee naar Brussel. Dit is kaderstellend voor circulair bouwen en gaat in op hoe ketensamenwerking eruit kan zien en wat nieuwe business modellen zijn.’
Cor neemt het mee in de SER
Marieneke Bijleveld, provincie Overijssel (Infra): ‘De provincie hanteert kostenindicatoren bij aanbestedingen. Er wordt naar prijs gekeken in plaats van naar mp3.’
Cor: ‘Besparen op CO2 levert geld op.’
Jens Wind, HJK Architecten: ‘Wij bouwen huizen. Onze afnemers zijn er totaal niet bezig hoe we dat doen.’
Cor: ‘Het gaat opgelegd worden. We moeten het uitleggen en bottum up faciliteren. Zo heb ik samen met een bedrijf een compleet biodiversiteit plan bedacht. Dit wordt aangeboden aan particulieren die hun tuin willen inrichten. En wat blijkt. Mensen kopen het plan. Het is duurder maar daar hoor je ze niet over. Zeker niet als je het kunt uitleggen. Dit is toch heel wat beter dan tuintegels verkopen.’
Werner Huizing, Landstede mbo: ‘Als wij een circulair project (zoals de SMARTCirculair Bouw OntwerpChallenge) doen wordt er gezegd dat we er gewoon een projectje bij doen. Eigenlijk zou het de nieuwe standaard moeten worden.’
Voetafdruk en beleid
Nu leeft bijna 90% van de mondiale bevolking in landen die meer natuurlijke hulpbronnen gebruiken dan hun eigen ecosysteem kan genereren. Volgens de berekeningen van het Global Footprint Network is er al 1,75 Aarde nodig om de hernieuwbare hupbronnen te leveren voor de huidige Mondiale Voetafdruk.
De kosten van de ecologische overbelasting worden met de dag duidelijker. De rente die we betalen voor de oplopende ecologische schuld, in de vorm van ontbossing, verlies van biodiversiteit, watertekorten, bodemerosie en de klimaatverandering, gaat gepaard met oplopende sociale spanningen en economische kosten.
Regeringen die bij hun beleid geen rekening houden met grenzen aan de beschikbaarheid van hulpbronnen brengen hun langtermijn economisch beleid in gevaar. In tijden van voortdurende ecologische overbelasting zullen landen met een tekort aan biocapaciteit zich gaan realiseren dat het verminderen van hun afhankelijkheid van hulpbronnen welbegrepen eigenbelang is.
En landen die nog wel voldoende biocapaciteit hebben krijgen een prikkel om hun hupbronnen goed te gaan beheren omdat men daar een belangrijk competitief voordeel mee heeft in een wereld met groeiende ecologische tekorten.
SMARTCirculair was te gast bij Perron038 in Zwolle
‘Ik vond het erg interessant om bij te zijn, met name de interactie en conversaties onderling.
Het meeste is me bijgebleven dat we met vakmanschap duurzamer bezig kunnen gaan door dit op jonge leeftijd mee te geven, dit vraagt aandacht en kunde. Hier zie ik nog een grote kans/uitdaging in. We hebben het eerder gekund, zijn het verleerd en nu moeten we het weer oppakken.
‘Het was goed om hierbij te zijn en leerzaam. De avond stipt vooral het probleem aan en dat we hier mee bezig moeten. Een soort eye-opener dat het moet, de urgentie ervan.
Fijn om zoveel enthousiaste mensen hierover samen te zien en dan merk ik wel dat ik hierin te weinig handvatten heb om hier mee bezig te gaan.
Bijvoorbeeld hoe ik hiermee om kan gaan richting opdrachtgever, vaak wordt het afgerekend op het financiële aspect, maar dat hoeft nog niet eens altijd maar ik heb dan te weinig kennis en handvatten om dit goed te weerleggen.
Ik ben benieuwd naar de nieuwe bijeenkomsten. Bedankt’
‘Het was interessant, en nogmaals de bevestiging dat we er met ons allen een ontzettende grote puinhoop van maken op onze mooie aarde. Ook die 17 kg zand per persoon per dag! daar schrok ik van.’
‘De masterclass was goed geregeld en leerzaam. De presentatie was wel erg gericht op het inspelen op angst. Ik werk graag vanuit inspiratie, omdat daar de transitie vandaan komt. Er ontstaat een groep, die aan de transitie wil werken en dat is mooi om te zien en om daar bij aan te haken.’
‘Ik vond het tof dat de zaal zo ‘aan’ ging. Dat betekent denk ik dat het leeft. De start van de presentatie was vanuit angst gestuurd en daar zou ik zelf niet de voorkeur aan geven. Vanuit de basis gaan mensen dan vechten, vluchten of bevriezen. Mensen proberen te raken vanuit gezamenlijk nadenken over oplossingen is denk ik beter. Anderzijds, staat het water letterlijk aan onze lippen en er moet echt iets gebeuren. Voor Beyond Wood vind ik het interessant te zien dat 36% van de vervuiling in de gevel zit, daar kunnen wij dus mooi bijdragen om het te verminderen. De quote: Waar grondstof is, is armoede en waar geen grondstof is, is rijkdom kwam bij me binnen. Zeker als we dat ook op nationale schaal zien. Al met al veel om over na te denken en weer extra mooie contacten opgedaan.’
‘Geraakt door de bevlogenheid van de presentator en mensen in de zaal, gelijktijdig het besef dat onze kopers hier mijlenver vandaan zitten. Ze zijn er totaal nog niet mee bezig.’Ard en Darinka.
‘Het was een gave meeting! Fijn dat ik mijn inbreng mocht geven. Er was volop energie aanwezig en men deelde met elkaar, inzichten, kennis en vervolg voor een afspraak oid. Dankbaar mens aan deze kant.’
‘Gisteravond waren er veel herkenbare onderwerpen in de presentatie van Cor. Niet echt nieuw, maar wel goed om e.e.a. met anderen te delen/bespreken (mensen met interesse voor circulariteit). En ook goed om te proeven hoe circulariteit in de bouw wordt gezien. Hoewel toepassen van blockchain in smart contracts voor mijn leefwereld (lees installatietechniek en systeem integratie) nog wat sterk ’toekomstmuziek’ lijkt te zijn was ik vnl. getriggerd door de mogelijkheden die daar kunnen ontstaan. Daarin wil ik mezelf wel eens wat verder verdiepen!’
‘Was interessant, en nogmaals de bevestiging dat we er met ons allen een ontzettende grote puinhoop van maken op onze mooie aarde. Ook die 17 kg zand p.p per dag daar schrok ik van.’
Leercirkels
We nodigen u uit voor de interactieve leercirkels die we organiseren voor koplopers in de bouw, in het mbo en voor overheden.
Noorderpoort docent Bouwkunde Mark van der Pijl, zittend op de trap (links)
Bouwkundedocent Mark van der Pijl van het Noorderpoort College in Stadskanaal is duidelijk over de SMARTCirculair Bouw OntwerpChallenge en wat het doet met studenten en docenten. Voor docenten heeft hij een belangrijke boodschap:
Bouw zoekt circulair calculatiemodel, hoe bereken je bijvoorbeeld al dat ‘sloophout?
Hoe bepaal je de waarde van nieuwe of gebruikte grondstoffen? Daarvoor is een circulair calculatiemodel nodig. Stichting SMARTCirculair is met de Transitieagenda Circulaire Bouweconomie en bouwkunde docenten in heel Nederland gestart om het kwalificatiedossier van de opleidingen Bouw en Infra onder de loep te nemen. Wat moet er in de opleiding aangepasts worden om jongeren voor te bereiden op de circulaire bouweconomie?
Circulair calculeren en dus een calculatiemodel is onderdeel van de discussie geweest. De circulaire bouw heeft straks nieuwe specialisten nodig die begrijpen hoe je moet calculeren en hoe je bijvoorbeeld gebouwen moet demonteren en remonteren. Het nieuwe normaal vinden we.
De Excellencedag 2022 voor studenten die deelnemen aan de Bouw OntwerpChallenge was een geslaagd evenement.
We hadden het natuurlijk liever live georganiseerd maar de talloze parallelle workshops verdeeld in drie rondes via MS Teams zijn goed bezocht en nog beter beoordeeld.
Gijs Joosen (Royal Haskoning DHV) neemt ons in deze keynote mee in de kansen van parametrisch ontwerpen, een relatief nieuw ontwerpproces. Veel architecten zien dit als de toekomst van ontwerpen. Lees meer
BENG is sinds 1 januari 2021 de maatlat waarlangs Nederlandse gebouwen verduurzaamd dienen te worden. Kon je in het EPC tijdperk naar hartelust alle apart genomen maatregelen bij elkaar optellen om aan de gestelde norm te komen.
Met de komst van BENG wordt echter een harde scheiding gemaakt tussen gebouw en de technische installaties. Installaties zullen aan alle drie de voorwaarden van BENG moeten voldoen als het gaat om energiezuinig (ver)bouwen. Lees meer
Wil je nieuw bouwen, ver- of aanbouwen, graven of bomen rooien? Dan heb je een omgevingsvergunning nodig.
Hoe en wanneer moet je een omgevingsvergunning aanvragen? Henry de Roo, eigenaar van Roobeek Advies zorgde er tijdens een digitale gastles voor, dat de studenten volledig op de hoogte zijn van voorwaarden, werkwijze en strategische keuzes.
"Ik vond de teams weer waanzinnig knap. Zie heel veel mensen om me heen die dit echt nooit gaan snappen, wat zij allemaal wel goed doen en snappen."
Anne-Marie Rakhorst | Duurzaamheid.nl
“Als alle vrijkomende massa uit de sloop zo hoogwaardig mogelijk wordt toegepast, is dat genoeg voor maar 20% van de vraag. De overige 80% moeten we dus gaan invullen met hernieuwbare, biobased materialen en dat betekent voor het grootste deel hout.”Lees ook het TNO onderzoek 'upcyclen in de bouw' in 2020
Irma Thijssen, RVO circulaire bouweconomie
“De leerervaring is enorm geweest. Van alle projecten die we doen in dit curriculum is de Energie OntwerpChallenge de hoofdprijs voor onze studenten. Ze zijn zo gegroeid. Dit zijn ervaringen die ze niet gaan vergeten."
Peter van der Geest, docent Mechatronica - Friesland College
"Het zijn nog zo'n jonge jongens. Ze zijn in korte tijd met weinig informatie tot een heel mooi verrassend ontwerp gekomen dat helemaal voldoet aan de eigen die gesteld hebben. En ... ik keek met een glimlach naar hun filmpje."
Jasper Pat, opdrachtgever Landstede team Gemeente Zwolle
Aan aaneenschakeling van crisissen
De
