architectenbureau DP6 uit Delft maakte een ontwerp voor een natuurinclusief gebouw met omgeving voor de gemeente Den Haag
Heijmans en DuraVermeer hebben de Natuurladder opgesteld. Het doel: natuuradaptief bouwen, dus bouwen mét de natuur, waarbij biodiversiteit en klimaatadaptatie volledig in het proces zijn geïntegreerd.
De natuur beter achterlaten dan dat je het aantrof, is voor een bouwer eenvoudig te realiseren. Dit stellen Jan Willem Burgmansvan Heijmans en Léon Dielen van DuraVermeer. Zij ontwikkelden de Natuurladder, om het collega’s gemakkelijker te maken ambities op het gebied van klimaatadaptief bouwen én het herstellen van de biodiversiteit te realiseren.
Natuurladder: Een gespreksstarter voor projectteams en meetlat voor natuurvriendelijke werkwijze.
Groen blauwe steden dragen enorm bij aan de gezondheid van mensen
RHDHV – Royal HaskoningDHV neemt je mee in de snel veranderende wereld met betrekking tot het klimaat. De hitte neemt toe. Droogte en wateroverlast ook. Daar moet je iets mee in je ontwerp voor je opdrachtgever. Want door droogte verzakken huizen en gebouwen. Door wateroverlast kan overstroming het gevolg zijn. En hittestress, daar moet je ook wat mee.
RHDHV neemt je mee in de wereld van klimaatadaptief ontwerpen en hoe je de omgeving als bron voor je ontwerp gebruikt. Ruben Roelofs is Sustainable Urban Drainage en Climate Change Adaptation Adviseur bij Royal HaskoningDHV. Hij zet de uitdagingen én kansen op een rij voor jou als je aan de slag wilt met klimaatadaptatie. Lees meer
Megaborn – De zomer van 2022 heeft alle warmterecords verbroken. En sinds de Kerst staat het water hier aan de rand van de rivier. Het klimaat roert zich. We moeten echt aan de bak.
Megaborn laat je nadenken over het groen en klimaatpositief inrichten van de buitenomgeving. Denk dan aan een gebied zoals in Friesland en in Vlissingen. Maar ook aan schoolpleinen want daar moet net zo goed biodiversiteit en wateropvang meegenomen worden. Lees meer
Woningbouw corporaties staan voor een enorme uitdaging. Want de grootste milieu-impact van de gebouwde omgeving – en dus ook de grootste kans om de milieu-impact te verlagen – zit in de bestaande woningbouw.
Voor de corporaties levert renovatie zelfs tweemaal zoveel milieudruk als nieuwbouw. Dat is een van de verrassende uitkomsten uit het rapport “Woningcorporaties aan de slag met circulair renoveren”. Transformatie van daken, vervanging van glas, isolatie van gevels, en de installaties vormen de vier grootste productiestromen. Lees meer
De Excellencedag 2022 voor studenten die deelnemen aan de Bouw OntwerpChallenge was een geslaagd evenement.
We hadden het natuurlijk liever live georganiseerd maar de talloze parallelle workshops verdeeld in drie rondes via MS Teams zijn goed bezocht en nog beter beoordeeld.
Op de Floriade Expo valt onmiddellijk het Klimaatpositieve gebouw van Hogeschool Aeres op
Ga je naar de Floriade Expo dan valt onmiddellijk het nieuwe, groene gebouw van de Aeres Hogeschool op. Circulair, energieneutraal, wateropvang en -hergebruik. Vanaf half april is het Aeres gebouw het visitekaartje van de Floriade Expo in Almere.
Het thema van de Floriade Expo 2022 – Growing Green Cities – past bij de Aeres Hogeschool. Aeres is een groene onderwijsinstelling met opleidingen die onderzoeken hoe steden kunnen vergroenen en hoe stadslandbouw kan bijdragen aan betaalbare, gezonde voeding.
De ontwerper van het gebouw is BDG Architecten. Zij kozen bijvoorbeeld voor het gebruik van oude planken uit de scheepsbouw in het gebouw en voor isolerend groen als gevelbekleding. Voor het ontwerp heeft Aeres het platinum WELL-certificaat ontvangen.
Floriade Expo
Van 14 april tot en met 9 oktober 2022 is Almere een half jaar hét podium voor wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade Expo 2022. Tijdens een bezoek aan Floriade duik je in thema’s die steden groener, gezonder en leuker maken aan de hand van vier pijlers:
Greening the City: meer groenvoorziening
Feeding the City: betere voedselvoorziening
Healthying the City: bewuster leven
Energising the City: slimmere energievoorziening
Floriade elke 10 jaar in Nedeland
De Wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade wordt sinds 1960 één keer per 10 jaar in een Nederlandse plaats gehouden.
De komende Floriade 2022 zal worden gehouden in Almere. De laatste was de Floriade 2012 in Venlo. Floriade 2012 was tevens de 19e Wereldtuinbouwtentoonstelling. Eerdere Floriades werden gehouden in Rotterdam (1960), Amsterdam (1972 en 1982), Zoetermeer (1992) en Haarlemmermeer (2002).
‘Groen’ was ook een belangrijk uitgangspunt in het ontwerp van het schoolgebouw. Daar waar het ging om duurzame, circulaire en zelfvoorzienende oplossingen (zoals in eigen energie bijvoorbeeld), maar ook letterlijk door het gebruik van planten en bomen die het pand ‘bevolken’; groen dat zich als een landschap door en over het gebouw uitstrekt.
Daarnaast zijn er allerlei biodiversiteit bevorderende maatregelen geïmplementeerd. Denk aan kruiden, boomstronken, een takkenrail en vele andere nestmogelijkheden voor insecten, vogels en vleermuizen.
Zelfs de verlichting is diervriendelijk. Deze stadsnatuur prikkelt niet alleen de zintuigen, maar heeft ook een educatieve waarde en draagt volgens BDG Architecten verder bij aan betere leer- werkprestaties.
Smart systems
Verder heeft de school veel daglicht, een goede ventilatie, thermisch comfort, een fijne akoestiek, een aangename vochtbalans en stimuleert zij beweging. Per ruimte kunnen gebruikers zelf verlichting, klimaat en zonwering regelen. De gebouwprestaties worden continu gemonitord en aangestuurd door een intelligent gebouwbeheersysteem. Ook het inspirerende interieur is een vertaling van deze visie. De functionele en gevarieerde mix aan leer-, werk-, en overlegruimten faciliteert activiteitgericht onderwijs, onderzoek en projectmatig & individueel werken.
Slimme gevel
De energetische gevel heeft afhankelijk van haar positie en oriëntatie, verschillende eigenschappen heeft. Elke zijde is zodanig uitgewerkt dat zij optimaal bijdraagt aan energiebesparing, energiewinning en comfort.
Zo zorgen pv-panelen aan de westkant naast energieopwekking ook voor zonwering.
De oostzijde, gericht op de bomentuin van de Floriade, is volledig groen en kleurt mee met de seizoenen.
Het levendige natuur- en groendak – dat via een esthetische, brede trap verspringt van de vierde naar de vijfde verdieping – is zowel een aangename verblijfsruimte als een inspirerend leer- en experimenteergebied.
Een luifel van semi-transparante pv-panelen beschermt de studenten tegen de zon en creëert met haar mooie getemperde licht een fijne sfeer.
Het opgevangen regenwater dient als verwarmings- en koelingsbuffer en voorziet in de bewatering van het groen.
Groene materialen
Passend bij de duurzame ambities voor de nieuwe hogeschool heeft BDG Architecten verschillende circulaire materialen in het gebouw verwerkt, zoals
biocomposiet gevelbekleding
betongranulaat
hergebruikt hout voor de tribunetrappen, vlonders en buitenmeubels
gerecyclede metal studs voor de binnenwanden
CO2-geproduceerd, circulair, ijzersterk, hygiënisch en onderhoudsvriendelijk Marmoleum op de vloeren
Het gebouw wordt verder schoongehouden door een Coral schoonloopsysteem bij de entree en andere toegangsdeuren. Deze schoonloopmatten houden tot wel 95 procent van het vocht en vuil buiten en zorgen dus ook weer voor een duurzame besparing op onderhoud, water en schoonmaakmiddelen.
Door de flexibele inrichting en meubels passen ruimtes zich verder eenvoudig aan. Zo kan de school de Floriade ook eenvoudig ‘hosten’.
Demontabel
Het demontabele ontwerp maakt toekomstig hergebruik van bijna al de gebruikte materialen mogelijk als het gebouw aan haar levenseinde komt.
Growing Green Cities
Onder het thema Growing Green Cities presenteert Floriade oplossingen die nodig zijn om steden groener, gezonder en leuker te maken. Een thema dat nu belangrijker is dan ooit. In 2050 zal namelijk maar liefst 68% van de wereldbevolking in de stad wonen, op slechts 2% van het totale aardoppervlak.
We hebben echt een uitdaging op het gebied van klimaatverandering. Hoe gaan we al die mensen op een verantwoorde manier voeden, wat betekent het voor de dieren, hoe gaan we in een mooie balans met elkaar verder leven? In de hele wereld wordt daarover nagedacht en dat komt samen bij Floriade. De Expo maakt inzichtelijk wat je als stad en als inwoner kan doen op een duurzame, circulaire manier met behoud van biodiversiteit, want we moeten beter gaan zorgen voor onze planeet.
Frans Beune is planoloog en landschapsarchitect. Hij kan als geen ander vertellen hoe belangrijk het is om het verhaal achter je ontwerp te distilleren. Immers, jullie opdrachtgever heeft de intentie om ook echt te gaan bouwen of verbouwen. Met jullie ‘verhaal’ achter het ontwerp kan de opdrachtgever het ontwerp makkelijker verkopen aan de omliggende bewoners, de gemeente voor het bestemmingsplan en de omgevingsvisie etc.
Sempergreen is gespecialiseerd in daken en de laatste tien jaar steeds meer groene daken. Zij tonen aan dat de combinatie van een groendak met PV zorgt voor meer energieopbrengst. En dat een groendak prima te combineren is met wateropvang.
Gijs Joosen (Royal Haskoning DHV) neemt ons in deze keynote mee in de kansen van parametrisch ontwerpen, een relatief nieuw ontwerpproces. Veel architecten zien dit als de toekomst van ontwerpen. Lees meer
Wateropvang, pv, groen … alles is mogelijk op een multifunctioneel dak
Multifunctionele daken waarin ruimte is voor duurzaam bouwen, wateropvang, energieopwek en biodiversiteit, draagt bij aan de verduurzaming van de stad en is lekker klimaatadaptief.
Ontwerptool multifunctionele daken
Dexter Beumken is bezig met afstuderen voor Ruimtelijke Ontwikkeling, Climate & Management aan de Haagse Hogeschool. Hij heeft een ontwerptool gemaakt waarmee je in de schetsontwerp-fase (SO) een gedetailleerde inschatting kan maken van de potentie en mogelijkheden van waterberging en PV op het dak.
Amerikaanse materiaalwetenschappers hebben een ultrawitte verf ontwikkeld die 98% van het zonlicht reflecteert!
Het helpt hittestress in steden te voorkomen en reduceert de opwarming van de aarde. En natuurlijk: deze ultrawitte verf helpt gebouwen koel te houden waardoor er minder of geen airco nodig is. Lees meer
Een klein vriendenhofje met vijftien huizen: acht levensloop bestendige bungalows voor senioren en zeven starterswoningen met drie verdiepingen. En een gezamenlijke ruimte, waar jong en oud samen kunnen komen voor spelletjes of gewoon een praatje.
Dat is het idee achter het Vriendenhofje, een nieuw wijkje dat een team van derdejaars studenten bouwkunde en architectuur aan het Landstede mbo van Harderwijk in Roosendaal wil realiseren.
Circulair Roosendaal
Dat hofje – dat ‘De Heerlijkheid BuitenGewoon‘ moet gaan heten – komt bij een boerderij aan het Hollewegje in Roosendaal. Vlakbij het ziekenhuis en aan de noordkant van de Tolbergvijver.
“De eigenaren hebben ons benaderd met de vraag of wij het ontwerp wilden en konden realiseren’’, zegt Felix de Grip (18) van die zevenkoppige groep studenten. Ze noemen zich de The Æsthetics.
Bijzonder volgens De Grip is dat het Vriendenhofje volledig circulair ontworpen en gebouwd wordt. Dat houdt in dat zowat alle materialen herbruikbaar zijn, maar ook dat de gebouwen modulair, flexibel en demontabel zijn. De Grip: “De huizen worden in een fabriek gemaakt en hiernaartoe vervoerd. Als de eigenaar er vanaf wil, kunnen de huizen in zijn geheel verplaatst worden.’’
De seniorenwoningen worden waarschijnlijk huur, de starterswoningen koop. Prijzen zijn nog niet bekend.
Wedstrijd
Met dit ontwerpproject doen de studenten mee aan de landelijke wedstrijd SMARTCirculair, een speciale ontwerpwedstrijd voor studententeams.
Maar die hoeft wat De Grip betreft niet gewonnen te worden, om het Vriendenhofje te realiseren. “Na 22 mei gaat een jury zich over alle plannen buigen, maar wij willen het nu gaan realiseren ook.’’
‘Rare tijden’
Volgens De Grip zou het hofje er al binnen een jaar kunnen staan. De gemeente Roosendaal – met duurzaamheid hoog in het vaandel – zou namelijk ook enthousiast zijn.
Het is echter alleen nog wachten op groen licht van de provincie: “Het gaat namelijk wel om bouwen op een lokatie die net als buitengebied wordt gezien ondanks dat het tegen Roosendaal aan ligt. Dat ligt altijd wat lastiger. En door de Corona is nu ook een beetje een rare tijd.’’
Opdrachtgever de heer en mevrouw Arnoud uit Roosendaal: “Het ontwerp moet nog wat worden aangepast maar het geeft zeker al de nodige reuring!”
Cohen: ‘Gebieden met Randstedelijke hoogbouw blijven als eilanden over – mogelijk bewoond door een beperkt aantal mensen.’
In 2018 organiseerde Deltares een speciale ‘zeespiegelstijging hackathon’.
Centrale vraag: wat betekent een veel hogere zeespiegel en hoe kunnen we Nederland inrichten als de zeespiegelstijging sterker gaat stijgen dan we denken? Willen we dan in een half poreuze badkuip leven of zijn er meer aantrekkelijke opties?
250 studenten en dan zo’n 50 docenten, bedrijven en overheden waren aanwezig tijdens de SMARTCirculair Excellencedag op 22 januari in Ede
EDE – De bouwprofessionals van morgen zijn doordrongen van het feit dat er oplossingen moeten komen voor de bouwsector. CO2, stikstof en PFAS-ongerustheid zorgen ervoor dat we nog mijlenweg staan van de klimaatdoelstellingen. SMARTCirculair juryvoorzitter Ruud Koornstra deed er tijdens de landelijke excellencedag nog een schep bovenop.
Koornstra: “Je moet de klimaatdoelstellingen vergelijken met de beloften die je aan je vrouw doet: In 2030 ga ik minder drinken, in 2040 ga ik lijnen en in 2050 doe ik alles met de fiets en het OV. Dat werkt toch niet? Ik ben pas geloofwaardig als ik nu start en niet over tien jaar. En jullie ook! Dus denk na over de klimaatpositieve bouw van de toekomst. SMARTCirculair daagt jullie uit dus ben inventief, denk na en onderscheid je in juni met het beste bouwconcept voor de toekomst dat ook echt nu al gerealiseerd kan worden. En niet over tien jaar of langer.”
architectenbureau DP6 uit Delft maakte een ontwerp voor een natuurinclusief gebouw met omgeving voor de gemeente Den Haag
VHG brengt natuurinclusief ontwerpen heel concreet voor het voetlicht. Levende gebouwen zijn goed voor mens, klimaat, natuur en economie. Het Levende Gebouw gaat over groen op, aan en in gebouwen. Het is een workshop vol inspirerende ideeën voor prettige groene gebouwen. Gebouwen die bijdragen aan het integraal aanpakken van de maatschappelijke uitdagingen op het gebied van wateroverlast, hittestress, energie, gezondheid, biodiversiteit en circulariteit.
Kim van der Leest geeft voorbeelden van gerealiseerde projecten en inspirerende toepassingen, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en ervaringen uit de praktijk. Ook faal-en succesfactoren in aanleg, gebruik en onderhoud komen aan bod.
VHG gaat in op 19 thema’s waaronder water, temperatuur, luchtkwaliteit, duurzame materialen, biodiversiteit, geluid, ontspannen en ontmoeten of voedsel en bloemen.
Resultaat van de VHG workshop
Deze workshop neemt je mee in talloze voorbeelden en best practices hoe je een gebouw klimaatpositief kunt ontwerpen. Met mogelijkheden voor wateropvang en waterhergebruik, een walhalla voor vogels en insecten en natuurlijk zorgt een groen gebouw in een groene omgeving voor veel minder hittestress dan betonnen gebouwen. Dus laat je inspireren en ga met Kim op onderzoek naar de mogelijkheden voor jou/jullie ontwerpopdracht.
VHG is een branchevereniging die de belangen behartigt van haar leden. VHG ondersteunt haar lidbedrijven in hun bedrijfsvoering en in het bevorderen van een leefbare samenleving door middel van aanleg en onderhoud van het groen in de leefomgeving.
Visie
Groen heeft een toegevoegde waarde voor maatschappij en economie. Het heeft een positieve invloed op het welzijn van mensen en de ontwikkeling van kinderen. Groen geeft de politiek handvatten bij het aanpakken van maatschappelijke en economische vraagstukken, zoals fijnstof en criminaliteitsbestrijding. Groen vergroot de concentratie, bevordert de werkbeleving, versnelt genezingsprocessen en laat de waarde van onroerend goed stijgen. Het bewustzijn is nog onvoldoende aanwezig bij de politiek, bedrijven en burgers. Het moet meer zichtbaar worden in beleidsregels, aanbestedingen en inschakeling van professionals.
Missie
Branchevereniging VHG wil namens de individuele ondernemers in de branche de vertegenwoordiger zijn die maatschappelijke en economische meerwaarde van groen onder de aandacht brengt bij politiek, institutionele partijen en burgers. De sector wil maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ze voegt door haar diensten iets toe aan de kwaliteit van leven. Branchevereniging VHG ziet zichzelf daarmee ook als ‘de groene inspiratiebron’ voor de maatschappij.
Alle workshops, masterclasses en experimenteerlabs
Het studententeam van het ROC Amsterdam voorzag de Recycleboulevard Amsterdam van een unieke dubbele gevel waardoor het gebouw ook energietechnisch circulair is geworden. Het team voorzag de recycleboulevard van een zogeheten second skin, waarbij de spouw in verbinding staat met de buitenlucht. Deze spouw is breder gehouden zodat men er kan lopen, voor bijvoorbeeld het reinigen van de vensters. Om de luchtstroom niet te verstoren zijn er werkvloeren van roosters aangebracht.
Teamcaptain Lucas Sluitman: “De dubbele gevel is van buiten naar binnen als volgt opgebouwd: enkelglas, een luchtspouw, dubbelglas. Doordat de lucht tussen het glas warm wordt stijgt hij op en ontstaat een natuurlijke trek. Het werkt eigenlijk net als een zonneschoorsteen; de natuurkundige wetten zorgen voor een natuurlijke ventilatie.”
Ten opzichte van een klimaatgevel kun je bij een tweede-huid gevel lagere kosten verwachten voor koeling en ventilatie.
Recyleboulevard is super circulair
In opdracht van de gemeente ontwierp het team van het ROC van Amsterdam de recycleboulevard in Amsterdam-Noord.
“Dit is geen gewoon afvalinzamelingspunt”, vertelt 2e-jaars student Lucas Sluitman. “De gemeente heeft een visie en wil voorkomen dat materialen gerecycled worden. Liever worden ze opnieuw gebruikt. Daarom gaat de gemeente materialen aan de poort beoordelen. Want als materialen verkocht kunnen worden in de kringloopwinkel of de tweedehands bouwmaterialenzaak, dan blijft de waarde behouden en gaat er geen energie verloren aan de verwerking.”
Boomconstructie
Maar dat is niet het enige aspect waar de studenten rekening mee moesten houden. De Toetsenbordweg ligt nu nog op een bedrijventerrein, maar straks is het onderdeel van een woonwijk. Het gebouw moest daarom ook aantrekkelijk zijn en uitstraling hebben.” De ‘boomconstructie’ geeft het gebouw extra elan. Het is een houten constructie in het midden van het gebouw en staat symbool voor circulariteit. Bovendien is de constructie demontabel, in plaats van lijmen zijn de elementen aan elkaar geschroefd.” Zelfs over de maatvoering van de balken dachten de studenten na.
“We hebben zwaardere balken gebruikt, omdat deze op termijn veel meer mogelijkheden bieden tot hergebruik.” Bijzonder is daarnaast de gevel.
Joshua levert het 3D model met posters en rapportages in voor de jury en de finale van 14 juni 2019
Bijzonder is dat de studenten – voor wie circulariteit een relatief nieuw begrip is – zo veel inventieve oplossingen vonden.
“We hebben veel geleerd en waren ook erg gemotiveerd omdat dit een echte opdracht. Wat we leerden is dat circulariteit geen duurzaamheid is maar een andere manier van denken. Dat er veel onderzoek gedaan moet worden en dat je moet ontwerpen op basis van visie. Het gaat namelijk niet alleen om hergebruikte en herbruikbare materialen, dit gebouw heeft een functie in de transitie naar de circulaire economie. Daarom is er ook ruimte voor educatie, start-ups en natuurlijk het scheiden van afvalstromen.”
De gemeente zet in op marktconsultatie
opdrachtgever de gemeente Amsterdam organiseert een marktconsultatie in Pakhuis de Zwijger om de realisatie van de recycleboulevard in de goede richting te duwen. Dat is nodig om de circulaire bouw te versnellen. De overheid toont weer leiderschap en faciliteert wat de samenleving nodig heeft.
Leiderschap houdt in niet faciliteren wat de mensen willen, maar wat nodig is. Leiderschap is ook: alleen bouwvergunningen afgeven als je aantoonbaar minimaal energieneutraal bouwt, of dat je alleen nog remontabel mag bouwen, dus dat alle onderdelen uit elkaar te halen zijn. Nog een eis zou zijn dat ieder gebouw een grondstofpaspoort heeft en dat iedereen die bouwt twaalf jaar verantwoordelijk is voor het gebouw. De transformatie zit in de stap van roofbouwmaatschappij naar een oogstmaatschappij. Rentmeesterschap dus.’
Het nieuwe Triodos gebouw is demontabel en natuurinclusief ontworpen
In Driebergen wordt momenteel een volledig demontabel kantoorpand gebouwd. Het gebouw wordt het nieuwe onderkomen van de Triodos bank. Er wordt veel hout toegepast dat omdat de constructeurs precies weten waar het zit en hoe het bevestigd is, gemakkelijk gedemonteerd kan worden, mocht dat ooit nodig zijn.
Het natuurinclusieve gebouw ligt op het prachtige landgoed ‘De Reehorst’, ooit het centrum van antroposofie ‘De Vrije Hogeschool’. Lees meer
De Klimaatverandering wordt steeds meer zichtbaar in de wereld. De klimaatimpact als gevolg van massale uitstoot van methaan en CO2 uit zich op talloze manieren:
de hitte wordt intenser
seizoenen verschuiven
het aantal en de intensiteit van orkanen neemt toe
Groene daken zijn daken waarop planten groeien, zoals grassen of vetplanten. Ze bestrijden hitte- en wateroverlast, ze isoleren goed en ze bevorderen de biodiversiteit.
Groen in de stad verbetert het milieu, zorgt voor een rijke biodiversiteit, vermindert luchtvervuiling, zorgt voor waterberging, dempt geluidshinder en verkoelt in warme periode. Kortom, groen is essentieel voor een klimaatbestendige en duurzame omgeving.
Kortom, groen is essentieel voor een klimaatbestendige en duurzame omgeving.
"We hebben een mooi project. Als ik langer de tijd had gehad, had ik de tijd gehad om nog meer te onderzoeken."
Satish Madhai, teamcaptain Techniek College Rotterdam
“De leerervaring is enorm geweest. Van alle projecten die we doen in dit curriculum is de Energie OntwerpChallenge de hoofdprijs voor onze studenten. Ze zijn zo gegroeid. Dit zijn ervaringen die ze niet gaan vergeten."
Peter van der Geest, docent Mechatronica - Friesland College
'We hebben een ontwerp van een recyclecentrum voor de gemeente Utrecht gemaakt. Zij gaan delen daarvan toepassen. En dan sta je daar ineens op het podium voor zo'n grote groep. We hebben het toch maar gedaan!'
“Er ligt een gigantische opgave om bruggen, tunnels, sluizen en viaducten in Nederland te vernieuwen. Dat moeten we duurzaam en circulair gaan doen. Dus met slimme levensduurverlengende oplossingen of proberen om alle vrijgekomen materialen weer in te zetten. En als we toch iets nieuws moeten neerzetten, dan doen we dat met circulaire grondstoffen en demontabel. Zo kunnen we het weer eenvoudiger uit elkaar halen en opnieuw inzetten.”
Woningbouw corporaties staan voor een enorme uitdaging. Want de grootste milieu-impact van de gebouwde omgeving – en dus ook de grootste kans om de milieu-impact te verlagen – zit in de bestaande woningbouw. 
De
Smart systems
Het studententeam van het ROC Amsterdam voorzag de 
De Klimaatverandering wordt steeds meer zichtbaar in de wereld. De klimaatimpact als gevolg van massale uitstoot van methaan en CO2 uit zich op talloze manieren: 
