5 urgente redenen om biobased te bouwen
Biobased bouwen vergroot het Paris 2050 CO2 budget significant
Biobased bouwen levert een enorme bijdrage aan de klimaatambities en dus de Parijs 20250 doelen. Merosch rekent even voor welke enorme winsten er te behalen zijn als we biobased gaan bouwen.
De hoeveelheid isolatiemateriaal dat we in Nederland nodig hebben voor onze bouwopgave (nieuwbouw en renovatie) tot 2050 is enorm. Grofweg 407 tot 814 miljoen m3 aan materiaal (zie voetnoot 1) . Dat staat gelijk aan 6 tot 12 miljoen zeecontainers, genoeg om een toren van ruim 29 kilometer hoog te stapelen.
Stel je voor dat we deze opgave invullen met grofweg 50/50 steen- en glaswol. Dan stoot de productie van dit materiaal circa 22 Megaton CO2 uit. Dat is ongeveer 46% van ons sectorale Paris Proof budget tot 2050!
Stel je nu voor dat we deze opgave invullen met enkel houtvezel isolatie (in de realiteit wordt het uiteraard een mix van meerdere materialen; hier gaat het om het gedachte-experiment). Dan stoten we hiermee 7,1 Megaton CO2 uit3, en slaan we hiermee 11 Megaton CO2 op. Dit is qua CO2-uitstoot circa 15% van het CO2 budget. Trekken we hier de CO2-opslag vanaf, dan wordt het budget zelfs met 8,4% vergroot!
Uitgangspunt CO2-berekening tabel
Op basis van data uit de Nationale Milieudatabase en de A2-dataset. Er is een gemiddelde woninggrootte van 120m2 aangehouden met een compactheid van 1,6. De isolatiewaarden zijn gebaseerd op de Standaard en Streefwaarde voor woningisolatie.
| Isolatiemateriaal | CO2 uitstoot tot 2050 | % van Paris Proof budget tot 2050 | CO2 opslag tot 2050 | % van budget incl CO2 opslag |
| 50/50 steen/glaswol | 21,7 Megaton | 46,25 | 0 Megaton | 46,20% |
| Houtvezel | 7,1 Megaton | 15% | 11 Megaton | – 8,4% (negatief) |
| Cellulose | 15,4 Megaton | 32,80% | 26,4 Megaton | – 4,3% |
| Stro | 13,1 Megaton | 27,90% | 92,2 Megaton | – 168,2% |
| Hennep | 15,6 Megaton | 33,10% | 17 Megaton | – 3,1% |
Goed opschaalbare biobased bouwmaterialen
Als oplossing voor de overschrijding van één van de meest urgente planetaire grenzen, klimaatverandering, is het isoleren met biobased materialen zeer relevant. Het goede nieuws is dat de biobased isolatiematerialen die in deze handreiking behandeld worden, goed opschaalbaar zijn.
Er wordt hard gewerkt aan, en ervaring opgedaan met, het verkrijgen van de juiste certificering om aan regelgeving te voldoen op het gebied van brandveiligheid, akoestiek, LCA’s, etc. Verder, als we deze biobased isolatiematerialen op een juiste manier toepassen, dan is het een win-win oplossing voor meer zaken dan alleen bovengenoemde CO2-opgave. De argumenten hiertoe worden steeds bekender.
5 redenen om nu over te stappen naar biobased bouwmaterialen
- De enorme klimaatwinst zoals hierboven voorgerekend
De strijd tegen klimaatveranderingvanwege minder CO2 uitstoot tijdens het productieproces en de CO2 opslag tijdens de groei van de grondstof. - De gezondheid van de gebruiker dankzij de vochtregulerende, dampopen én hittewerende eigenschappen (hoge faseverschuiving).
Hittewerendheid is van groot belang, gezien de toenemende hitteperiodes in de zomer. Dit werd van oudsher geborgd door de toepassing van zware betonnen constructies en/of wanden; met de juiste biobased isolatiematerialen krijg je dit er naast de andere voordelen als extra bij. - De gezondheid van de mensen die werken met het materiaal op de bouwplaats
vanwege het gebrek aan vrijkomende fijne stofdeeltjes die wel veel vrijkomend bij gebruik van glas- en steenwol. - De Nederlandse boeren en de huidige stikstofcrisis
we kunnen onze boeren een alternatief verdienmodel bieden, zie de Nationale Aanpak Biobased Bouwen. Onze Nederlandse boeren verbouwen, als alternatief op de CO2- en stikstof intensieve veeteelt, hernieuwbare isolatie grondstoffen, en de bouwers bouwen er vervolgens gebouwen mee. - Ons grondstoffen verbruik, omdat het hernieuwbaar materiaal is
Al is dit niet het meest relevante argument, omdat de grondstoffen voor de grote alternatieven steen- en glaswol (basalt, zand, kalksteen) veel voorhanden zijn en goed te recyclen zijn.
Kortom, de relevantie is groot en er zijn vele voordelen van het toepassen van biobased isolatiemateriaal. Bij deze dan ook de oproep om in uw project, hetzij uw eigen huis, een gebieds- of projectontwikkeling of beleidsvorming, de toepassing van deze materialen te stimuleren.
Als u dit doet, dat doet u veel meer dan alleen het reduceren van de CO2-voetafdruk van uw project, waar doorgaans de meeste aandacht voor is.
Handelingsperspectief op individueel niveau
- U stimuleert deze opkomende markt doordat u vraag creëert. Met alle voordelen van dien zoals hierboven geschetst.
- U stimuleert / beloont de professionals die werken aan deze transitie, in plaats van mensen die het huidige (ongezonde) systeem in stand willen houden.
- U stimuleert niet de traditionele markt(partijen).
- Sterker nog, bij voldoende kritische massa gaan zelfs de directieleden van de grote traditionele organisaties achter hun oren krabben en biobased alternatieven ontwikkelen.
- U inspireert weer andere mensen (of zet op z’n minst aan tot nadenken), om hier wat mee te doen, die vervolgens ook helpen aan vraagcreatie, etc.
De relevantie van deze 5 punten is vanuit transitiekunde van groot belang. Het biedt hoop en handelingsperspectief op individueel niveau, te midden van het complexe systeem waar we ons als individuen in bevinden.
Uiteraard hebben we voor het slagen van de transitie ook sterk overheidsbeleid nodig. Daar lijkt Europese wet- en regelgeving leidend in te gaan worden. Deze handreiking laat intussen alvast de win-win weg zien.
Laag voor Laag is een initiatief van:
Voetnoten
1 Uitgaande van het isoleren van 8 miljoen bestaande woningen en 225 miljoen m2 utiliteit en het bouwen van 1 miljoen nieuwe woningen en 70 miljoen m2 nieuwbouw utiliteit. Het benodigde volume verschilt per isolatiemateriaal en is afhankelijk van de Lambda-waarde.
2 Op basis van het rapport ‘CO2-impact van de Nederlandse Bouw, met een herijkt budget in 2023 voor het beperken van de temperatuurstijging tot 1,5 graden Celsius. www.copper8.com/wp-content/uploads/2024/03/CO2- impact-van-de-Nederlandse-Bouw.pdf
3 Uitgaande van getallen anno 2024. Dit zal positiever worden wanneer we de verduurzaming van de industrie meerekenen. Dit geldt ook voor de biobased materialen. Dit is in dit gedachte-experiment niet meegenomen.