Kennisbank Leercirkels en masterclasses

In deze SMARTCirculair kennisbank vindt u kennis en informatie, presentaties, lessons learned, tips, nieuwe initiatieven en mogelijk op termijn ook lesmodules die voortkomen uit de leercirkels. Samen versnellen we de transitie naar de circulaire bouweconomie.

Leercirkels
We nodigen u uit voor de interactieve leercirkels die we organiseren voor koplopers in de bouw, in het mbo en voor overheden.

Stichting SMARTCirculair organiseert de Leercirkels samen met ‘De Transitieagenda Circulaire Bouweconomie’, ondergebracht bij RVO.

Klimaatpositief bouwen

Presentaties / video’s

Uitkomsten rondetafelgesprekken bedrijven & docenten

Wil je de grote afbeeldingen? Mail ons: info@smartcirculair.com

Workshop | Arend van de Beek | 12 dec. 2022

2022 Lagemaat | Materialen, Techniek en Digitalisering

Roadmap die steeds vollediger gaat worden

De wereld ziet er over 10 jaar heel anders uit. De Green Deal wordt leidend, wet- en regelgeving vanuit de EU gaan de koers bepalen. Dus moeten we nu samenwerken om straks mee te kunnen blijven doen. Wat gaat er veranderen:

• Wet- en regelgeving
• Nieuwe technische normeringen
• Biodiversiteit en ecosystemen
  We moeten zorgen voor behoud en herstel van ecosystemen en biodiversiteit
• Sturen op de softe kant
• Andere grondstoffen
  Legoliseren: Modulair, losmaakbaar ontwerpen en bouwen om CO2 en grondstoffenbehoeften te reduceren
  Werken met biobased en hergebruikte materialen
• Elektrificeren
• Digitalisering
  Waar vinden we de ‘sloopmaterialen’?
  Eenduidige registratie met parameters op o.a. Insert
• Onderwijs
  In de nabije toekomst zal circulariteit niet meer een keuzedeel zijn maar het nieuwe normaal, met name in het praktisch (beroeps)onderwijs, bij industrieel ontwerpen maar ook bij commerciële vakken.

Link naar de pagina voor een volledige terugblik

Roadmap Circulair Bouwen

Nieuwbouw

• MilieuPrestatie Gebouwen
• Bouwbesluit
• Energieprestatie – BENG
• Energieregistratie- en bewakingssysteem (EBS)
• EPBD III
• Wet Milieubeheer
• Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo)
• Omgevingswet
  In de loop van 2023 wordt het huidige bouwbesluit als onderdeel van de nieuwe Omgevingswet vervangen door het nieuwe bouwbesluit (Bbl)
• 2023 raamwerk voor de uitvoering van het Besluit Kwaliteitsborging.
• Europese energie-efficiency richtlijn (EED)
• Wetchecker energiebesparing
• Gebouwde omgeving en de Wet natuurbescherming
• Carbon budget
  In 2025 zou veel regelgeving moet zijn uitgewerkt en de bouw, bij voorkeur op basis van een carbon budget, voor een schone toekomst. Producten die zorgen voor CO₂-uitstoot leggen het dan af tegen biobased- en hergebruikte bouwmaterialen
• Bouwbesluit
  De Tweede Kamer heeft de motie aangenomen waarin de vraag naar biogrondstoffen in de bouw wordt vergroot zodat er in de bouwsector meer vraag ontstaat naar in Nederland geteelde biogrondstoffen als hennep, vlas, lisdodde, zonnekroon en olifantsgras én naar reststromen uit de Nederlandse land- en tuinbouw als stro en stengels (okt. 2022)

Bestaande bouw

• Activiteitenbesluit gebouwen
• Eisen energieprestatie van gebouwen – EPBD III
• Energielabel C kantoren
• Energielabel utiliteitsgebouwen
• Energielabel woningen
• Energieprestatie-eisen bij verbouw en renovatie
• Energieprestatievergoeding (EPV)
• Energieregistratie- en bewakingssysteem (EBS)

Bouwen aan de Toekomst

In de toekomst gaan we overwegend Lean, modulair, losmaakbaar bouwen met keurmerken.

Het reduceren van faalkosten is essentieel voor de grondstoffentransitie

Uitdagingen in de toekomst

• Aanbestedingen gaan echt circulair worden
• Fiscale vergroening
• Vraag/aanbod
• Meer data en dus meer inzicht
• Human capital over 5 tot 10 jaar
  • Dus: Investeren in mensen en opleidingen

Let op bedrijven: de overheid bepaalt. Voldoe je niet? Dan geen opdrachten meer

Copper8 – Woningbouw binnen klimaatgrenzen

Lees meer over o.a.:

• • Ontwikkelingen op wet- en regelgeving
  • Een CO2-budget voor de woningbouw

Snelle linkjes

Europa

• EU Green Deal 2030
  De Europese Commissie heeft in de EU Green Deal een reeks aanpassingen van het klimaat-, energie-, vervoers- en belastingbeleid van de EU voorgesteld. Die moeten het mogelijk maken om in 2030 netto 55% minder broeikasgassen uit te stoten dan in 1990. De Europese Green Deal levert de blauwdruk voor deze ingrijpende transformatie naar een klimaatpositieve, circulaire economie.

  Lees hier het volledige Green Deal Programma 2021 – 2027

• 30 maart 2022

  Voorstellen om van duurzame producten de norm te maken in de EU, circulaire bedrijfsmodellen te bevorderen en de rol van consumenten bij de groene transitie te versterken

Nederland

• 2023
  Vanaf 1 januari 2023 gaat het Rijksvastgoedbedrijf circulair aanbesteden op het vlak van materiaalgebruik
• 2030
  50% minder gebruik van grondstoffen
  Het eerste doel uit het Rijksbrede programma Nederland Circulair in 2050 is ambitieus maar niet onhaalbaar: in 2030 moet Nederland al 50% minder primaire grondstoffen gebruiken (mineralen, metalen en fossiel).
• 2050
  Een economie zonder afval
  Nederland wil in 2050 een circulaire economie hebben. Een economie waarin zoveel mogelijk duurzame hernieuwbare grondstoffen worden gebruikt, producten en grondstoffen worden hergebruikt en waarin afval niet bestaat.

Documenten

• 23 12 2022 | Beleidsagenda Normren en stimuleren circulair bouwen van minister de Jonge aan de Kamer
  3e grote hoofdlijnen:
  • het aanscherpen en verbreden van de milieuprestatie-eis voor nieuwe gebouwen
  • het introduceren van normering voor de CO2-emissie van het materiaalgebruik in gebouwen
  • het stimuleren van bouwen met biobased grondstoffen.
• Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie
  Het rapport bevat de actualisatie van het Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie 2021-2023. Het geeft een overzicht van …
  Lees meer
  Rapport | 18-10-2021
• Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie 2020 – 2023
  Het uitvoeringsprogramma geeft vorm aan de overgang naar een circulaire economie in de jaren 2020 tot en met 2023. …
  Lees meer
  Rapport | 25-09-2020

Definities

BENG

Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) omvat de energieprestatie-eisen voor nieuwe gebouwen in Nederland. De gebruikte bepalingsmethode is NTA 8800. De BENG-eisen vervangen de EPC. De energieprestatie bij BENG wordt bepaald aan de hand van drie individueel te behalen eisen:

1. De maximale energiebehoefte in kWh per m2 gebruiksoppervlak per jaar (kWh/m2/jr)
2. Het maximale primair fossiel energiegebruik, eveneens in kWh per m2 gebruiksoppervlak per jaar (kWh/m2/jr)
3. Het minimale aandeel hernieuwbare energie in procenten (%)

EPC

De energieprestatiecoëfficiënt drukt de energetische prestatie van een woning uit. Dit betreft de operationele energie, de materiaalgebonden energie is hierbij niet inbegrepen.

Een waarde van 1 staat gelijk aan hoe een gemiddelde woning in 1990 presteerde. Een woning met een EPC-waarde van 0,4 verbruikt dus veertig procent van de energie wat eenzelfde woning in 1990 verbruikt zou hebben. Per 1 januari 2021 is EPC vervangen door BENG.

LCA

De uitstoot van materialen wordt berekend door middel van een levenscyclusanalyse (LCA). Een levenscyclusanalyse van een product kijkt naar alle uitstoot die een product veroorzaakt heeft van ‘cradle-to-cradle’, waarbij een afgeschreven product kan worden hergebruikt of als grondstof kan dienen voor een nieuw product

De resultaten van een LCA van een product kunnen worden geregistreerd in een Environmental Product Declaration (EPD).

MKI

NMD

EPD

De fabrikant is verantwoordelijk voor het opstellen van een EPD van zijn producten. Dit is echter niet verplicht. Een EPD bevat alle informatie en details over de milieu-impact over de gehele levensloop van een product volgens norm EN 15804+A2.

Door middel van de MKI kunnen verschillende producten met elkaar vergeleken worden.

EPD’s bieden geverifieerde datasets die worden gebruikt om de ecobalans van het gebouw te creëren. Daarom worden de Type III milieuproductverklaringen, d.w.z. EPD’s, gebruikt bij het plannen van duurzame gebouwen en bij het evalueren van hun duurzaamheid vanuit ecologisch oogpunt.

MPG

Sinds 2013 moet voor elke nieuwbouwvergunning die in Nederland wordt aangevraagd een Mileu Prestatie Gebouwen (MPG) berekening worden ingediend.

• Door middel van een rekenprogramma kunnen de hoeveelheid bouwmaterialen van het project vermenigvuldigd worden met de milieu-impact zoals deze berekend is in de EPD.
• De totale milieukosten van het gebouw (MKI) worden gedeeld door het brutovloeroppervlak (BVO) en de geschatte levensduur van het gebouw, waardoor de zogenaamde schaduwkosten van het gebouw bepaald worden in euro/m2/jaar.
• Sinds 1 juli 2021 moet de MPG-waarde van nieuwbouw onder 0,8 zijn om een bouwvergunning aan te kunnen vragen.
• De MPG kan gebruikt worden om de milieu-impact van verschillende gebouwen te vergelijken. De operationele emissies worden hierin niet meegerekend.

Toolkit op SMARTCirculair

Circulair ontwerpen en bouwen

Lees er alles over

Ontwerpen met natuurlijke materialen

Lees er alles over

Slimme Energiesystemen en technieken

Lees er alles over

Natuurinclusief en klimaatadaptief bouwen en ontwerpen

Lees er alles over

Roadmap Circulair Kompas voor het Onderwijs

Lees er alles over

Presentaties terugkijken?

Klik hier

Laatste berichten

SMARTCirculair in de (vak)bladen

• Onderschatte krachten
  Ontwerpwedstrijd SMARTCirculair daagt mbo-studenten uit
  De Ingenieur (2020)
• Gideon | Consumenten positief over gezondheidseffecten van biobased woningen
• Jasper Pat | Ze kunnen meer dan je denkt
  Opdrachtgever Jasper Pat (Zwolle) over samenwerking met Landstede studenten renovatie/uitbreiding schoolgebouw

Stevige uitspraken

‘Bouwers worden dokters en dokters worden architecten. In Utrecht wordt er nu volop ingezet op het realiseren van een gezonde leefomgeving, waarin rijk en arm toegang krijgen tot groen en worden gestimuleerd om gezond te leven.’

Bron

Ballast Nedam

Reviews

Ard Pierik, Bijont Bijzonder Ontwikkelen

‘Geraakt door de bevlogenheid van de presentator en mensen in de zaal, gelijktijdig het besef dat onze kopers hier mijlenver vandaan zitten. Ze zijn er totaal nog niet mee bezig.’ Ard en Darinka.

Richard Vrielink, Bouwcenter Concordia

‘Ik vond de workshop van Lagemaat zeer interessant. Ik denk dat het een goede zaak is dat de samenwerking tussen de scholen en het bedrijfsleven op deze manier tot stand komt. Ik vind het erg goed dat jullie dit organiseren en heb de avond in Hoogeveen als heel positief ervaren. Doe graag weer mee.’

Stephan Goverts, HJK architecten  

‘Het was goed om hierbij te zijn en leerzaam. De avond stipt vooral het probleem aan en dat we hier mee bezig moeten. Een soort eye-opener dat het moet, de urgentie ervan.

Contact

Tanja Nolten, programmamanager/bestuurder Stg. SMARTCirculair

• 06 16342889
• tanja@smartcirculair.com

Meer