SMARTCirculair Toolkit – Energiesystemen

SMARTCirculair Toolkit - Energiesystemen

De beste ontwerpen integreren energie, constructie, leefklimaat, water en omgeving in een prachtig concept

 

 

In deze toolkit vind je veel inspiratie en informatie over energieopwekken, opslaan, gebruiken, slimme systemen voor meer inzicht en efficientie en meer.

BENG & installaties voor je ontwerp

Maar ... energieystemen moeten ook slimmer. En dat kan met sensoren, domotica en jullie geniale innovaties. Als we fysische goed nadenken hebben we veel minder energie nodig die we bovendien zelf kunnen opwekken.

Klik hier om naar de BENG regels 2021 te kijken

2023 WENG Werkelijk energiegebruik meten bij nieuwbouw

Nieuwbouw |verschillen tussen WEii, Paris Proof en BENG

KLIK HIER voor de uitleg

Eaton - Buildings as a Grid

Netcongestie - het elektriciteitsnet zit vol - en wat doe je dan als kantoor, hotel, fabriek?

Hotel The Florian in Hoofddorp zorgt met Eaton dat zijn hotel altijd van voldoende elektriciteit wordt voorzien. En dat tegen lage kosten en met minimale CO2-uitstoot. Door te kiezen voor Buildings as a Grid.

  • zonnepanelen op het dak (30 kWp)
  • het Eaton xStorage (40 kW vermogen en 50 kWh capaciteit) zorgt voor een optimale mix van opgewekte zonne-energie en stroom uit het Net. Een piekvermogenregeling zorgt ervoor dat de batterijen worden gebruikt wanneer de vraag naar elektriciteit in het hotel het grootst is. Daardoor worden de kosten flink lager.
  • De Buildings as a Grid-oplossing is opschaalbaar, incl. de batterijen van E-auto's, geïntegreerd in het Buildings Energy Management Software (BEMS)

Hoeveel groene stroom heb je nodig?

Batterijdeskundigen verwachten dat de vraag naar batterijen zal vertienvoudigen tot zo’n 9.300 GWh in 2030. Is dit veel? Ja! Met 1 GWh kun je 1 miljoen huishoudens een uur lang van stroom voorzien.

Li-ion batterijen hebben een (te) grote fotoprint. Dit zijn veelbelovende alternatieven:

GROOTSCHALIGE ENERGIEOPSLAG

Chemisch

Energie kan chemisch opgeslagen worden door elektriciteit om te zetten in een (gasvormige of vloeibare) brandstof. Voorbeelden zijn:

  • Waterstof
    Energie wordt opgeslagen door water via elektrolyse om te zetten in waterstof. De waterstof kan o.a. weer worden opgeslagen als gas
    DOWNLOAD HIER DE WHITEPAPER 'Kansen van Waterstof'
  • Amoniak
    Energie kan via waterstof en stikstof uit de lucht in ammoniak worden omgezet, die in tanks vloeibaar kan worden opgeslagen. Bij schone verbranding komt alleen water en stikstof vrij, geen CO2.
  • Methaan
    Door waterstof te laten reageren met koolstofdioxide ontstaat methaan, dat in bestaande aardgascentrales kan worden verbrand. De koolstofdioxide die hierbij vrijkomt, kan weer worden opgeslagen voor gebruik in een volgende cyclus.

Lees ook het blok hiernaast

Meer weten? Klik hier voor een volledig overzicht met uitleg van 'de ingenieur'

Grootschalig energie opslaan met waterstof

Warmte opslaan onder de grond

Met een HoCoSto seizoensbuffer ontstaan nieuwe mogelijkheden voor verduurzaming van gebouwen en voor kleinschalige, collectieve warmtenetten in de wijk

  1. 100% duurzaam
  2. optimale benutting van warmte uit zonnecollectoren en andere duurzame bronnen
  3. slim te combineren met energie uit PV panelen of groene elektriciteit als hulpenergie voor het systeem!

Ecovat verwarmt in ondergrondse thermoskan

Ecovat biedt een totaaloplossing voor lokale levering van warmte en koude. De betonnen ondergrondse cilinder heeft een diepte van 28,8 meter en doorsnede van 30 meter. Groter is mogelijk. Het Ecovat is gevuld met water, waarin warmte wordt opgeslagen tussen de 5 en 95 graden. Omdat het warmere water naar boven stijgt, kunnen diverse ‘lagen temperatuur’ worden onttrokken aan het vat en worden gebruikt voor zowel het koelen als verwarmen van huizen. Gegarandeerde levensduur 50 jaar.

Meer energieopslag systemen

  • Efficiënt energie opslaan in zout
    In een vijf megawatt pilot-installatie in Berlijn test Vattenfall een nieuw type thermochemische batterij. Zoutkristallen met een speciaal ontwikkelde nanocoating vormen de basis van het systeem. De kristallen worden bij een overschot aan elektriciteit geladen. Is er behoefte aan elektriciteit, dan worden ze ontladen, waarbij waterdamp ontstaat. Die wordt ofwel direct in het stadverwarmingsnet geleid, of naar een turbine voor de productie van elektriciteit.
  • Suwotec thermische opslag
    Zonlicht en UV worden opgeslagen als warmte en koude om later te kunnen worden hergebruikt. 9 maanden opslag mogelijk. Pilot in Rotterdam
  • Ecovat, warmte/koudeopslag in watervat onder de grond
    In het Ecovat wordt energie opgeslagen in een ondergronds vat van 35 meter doorsnede. Daarmee kunnen zo’n 500 appartementen en woningen worden bediend. In de winter zorgt het Ecovat voor warmte, in de zomer brengt het verkoeling.
  • Riothermie, opslag van warmte uit afvalwater
    Riothermie is het terugwinnen van warmte uit afvalwater: 70% van al het afvalwater van huishoudens is warm en komt in het riool terecht. Vanuit milieuperspectief zonde om daar niets mee te doen.
  • Lage en hoge temperatuuropslag industrie en glastuinbouw

Batterijen

  • Zoutbatterijen als energiebron
    De warmtebatterij van Cellcius (zie hieronder voor grootschalige opslag)  werkt. Het zout wordt in de zomer gedroogd door daar warmte in te stoppen. Dit droge zout wordt in de winter weer vermengd met water, waarbij grote hoeveelheden warmte vrijkomt. Zoveel, dat er maar één silo nodig is om de hele Mengfabriek in Den Bosch van warmte te voorzien
  • Batterijopslag met een Zonneboiler
    Een zonneboiler is prima in staat om tot wel een week lang de warmte van de zon op te slaan zodat jij de rest van de week warm kunt douchen (efficiëntie circa 95%). Ook een normale (AGM of lithium) accu kan prima energie opslaan zodat jij off-grid s`avonds TV kan kijken en zelfs nog de dag erna (efficiëntie circa 80-90%)

 

Een container vol accu’s

energieopslag

V-storage ontwikkelt megabatterijen. V-storage is een samenwerking van Scholt en VDL

Energieopslag hebben we op verschillende niveau’s nodig:

  • Opslag van eigen geproduceerde energie (zonnepanelen, windenergie van kleine windmolens (horizontaal of verticaal)
  • Opslag op wijk niveau, bij de transformatie-huisjes, vooral bij bedrijven terreinen
  • Opslag bij de wat grotere transformatoren (dus van de hoogspanningsmasten naar de transformatie huisjes)

Batterijen

  • Zoutbatterijen als energiebron
    De warmtebatterij – ontwikkeld door TNO en de TU/e –  werkt. “Het zout wordt in de zomer gedroogd door daar warmte in te stoppen. Dit droge zout wordt in de winter weer vermengd met water, waarbij grote hoeveelheden warmte vrijkomt.” Zoveel, dat er maar één silo nodig is om de hele Mengfabriek in Den Bosch van warmte te voorzien

 

Cellcius

Grootschalige warmteopslag met restwarmte van de 'industrie'

Impressie van tijdelijke warmtebatterij met een capaciteit van 10 GJ en een vermogen van 100 kW om meerder huizen te verwarmen. KLIK HIER voor meer informatie van Cellcius

Nog meer Cellcius warmteopslag

De technologie van Cellcius biedt twee toepassingen: [cellcius.local] en [cellcius.mobile], die samen zorgen voor flexibele en toekomstbestendige warmte-oplossingen.

  1. Cellcius.local
    is een gesloten systeem dat op een vaste locatie staat. Plaatselijke restwarmte, ter plekke opgewekte stroom of beschikbare elektriciteit tegen lage spotprijs, wordt in de batterij opgeslagen. Bij pieken in de warmtebehoefte of op momenten van hogere energieprijzen, geeft de Cellcius batterij warmte of koelte af in het bestaande leidingensysteem.
  2. Cellcius.mobile
    maakt het mogelijk om restwarmte op de ene plek op te vangen en via de weg, het spoor of het water per batterij-container naar een andere plek te vervoeren. Zonder verlies van energie. Lege batterijen worden vervangen door volle, die via het bestaande leidingensysteem zorgen voor een continue warmtelevering of voor extra warmte bij pieken in de behoefte.

De zoutopslag batterijen op de Tramkade in Den Bosch zijn ook zo'n mooi voorbeeld van koelen/verwarmen met zout.

PCM | Met zout stabiele warmte op 23 graden via plafond 

Hoe houd je warmte vast?

Het meeste bekende PCM materiaal ter wereld is de vloeistof water. Afhankelijk van de (omgeving)temperatuur heeft water een aantal aggregatietoestanden namelijk, vast, vloeibaar en gas. Als water overgaat van vloeibaar naar vast dan veranderd het in de vaste stof ijs. In deze vaste “IJS” toestand heeft het warmte opgeslagen van nul graden Celsius. De opgeslagen warmte "of koude" kun je natuurlijk gebruiken om iets te koelen bij nul graden.

Van deze techniek van stollen en smelten maken PCM's (Phase ChangeMaterials) ook gebruik. Veel toegepaste PCM temperaturen zijn +8, +18, +23 maar ook +35 graden Celsius en ook onder 0 graden zijn er PCM's die helpen om de koellast van een koeling of vriezer gedurende een warme dag te verlagen, dit scheelt echt veel in piekvermogen. Je vindt een PCM Zoutoplossing die warmte uit de omgeving onttrekt en vasthoud in het plafond bij Circl Amsterdam.

Verwarmen en koelen verloopt door middel van een omkeerbare warmtepomp.

Alphabet Energy makes waste heat valuable by converting exhaust heat into electricity.

Learn more at www.alphabetenergy.com.

Batterijen en Warmteopslag

Batterijen zijn er in diverse soorten en maten, en ze zijn veelbelovend voor de opslag van elektriciteit of warmte.

ElektroChemisch

De bekendste vorm hiervan is de oplaadbare batterij. De meeste typen elektrochemische batterijen zijn zo ontworpen dat ze veel geladen en ontladen moeten worden, waardoor ze alleen geschikt zijn voor kortetermijnopslag en niet voor seizoensopslag

Thermisch

  • restwarmte uit de industrie (heat2heat)
  • elektriciteit omzetten in warmte (power2heat, bijvoorbeeld met elektrische boilers en warmtepompen)
  • thermische energie opslaan in ondergronds watervat (Ecovat) - zie hieronder op de pagina
  • opgeslagen warmte kan ook weer worden gebruikt om elektriciteit op te wekken (heat2power)

Mechanisch

  • Waterkracht: voorbeeld is een case op de Brouwersdam
  • Compressed Air Energy Storage (CAES)
    Lucht wordt bij een overschot aan energie onder hoge druk opgeslagen in tanks of ondergrondse cavernes. Bij een tekort aan elektriciteit wordt de druk weer verlaagd door de lucht via een turbine met generator te laten ontsnappen.

En dan nog een paar opslagkansen:

Veelbelovend: Elestor Waterstof-Broom Batterij

De waterstof-broom batterij (in ontwikkeling) bestaat uit 2 grote tanks waarin aan de ene kant waterstof en aan de andere kant broom zit. Daartussen zit een membraan-stack waar de chemische reactie plaats vindt. Het systeem is eigenlijk een elektrolyse en een brandstofcel in een apparaat. De batterij produceert waterstof tijdens het laden dat wordt opgevangen in de ene tank Tijdens het ontladen gebruikt de batterij die waterstof weer om elektriciteit te maken.

 

Thermische opslag

Opslag van windenergie op zee

  • De zeediepte bepaalt de opslagcapaciteit van de Ocean Battery

    Ocean Grazer ontwikkelt de Ocean Battery, een offshore energie-opslagsysteem voor windparken.

  • Het lage bassin heeft in de Ocean Battery de vorm van betonnen tanks (4 stuks) ingegraven in de zeebodem. Het hoge bassin bestaat uit 4 flexibele rubberen zakken op de zeebodem met eenzelfde volume. Als het waait maar er is geen behoefte aan elektriciteit dan pompt de Ocean Battery water vanuit de betonnen tanks in de zakken.
  • Om 10 MWh aan windstroom op te slaan, moet Ocean Grazer een portiekflat met 300 woningen ingraven onder de zeebodem.
  • Weinig onderhoud, geen kritische grondstoffen en milieuvriendelijk

Klik op de afbeelding voor de grote pdf

Opslaan in Basalt, metaal en steenwol, kan dat?

De CESAR-basaltbatterij, bedacht door Cees van Nimwegen, wordt door zijn bedrijf Nice developments al toegepast bij woningen in het Ecodorp Boekel.

  • Via zonnepanelen opgewekte energie wordt in de vorm van elektriciteit door een buizenstelsel geleid in een silo.
  • De warmte die hierbij vrijkomt, kan langdurig worden opgeslagen in het bed van basaltstenen of edelstaalslakken waarin de buizen liggen.
  • De temperatuur kan oplopen tot 500 graden.
  • Verwarmde lucht uit de buizen brengt op aanvraag water in een buffertank op temperatuur
  • De naastgelegen woningen worden hiermee in de winter verwarmd; met energie dus die in de zomer is opgewekt en zonder gebruik van fossiele brandstoffen.

Lees een volledig artikel over de Basalt accu.

De baksteen Batterij

Rondo Energy (VS) introduceert een batterij die voor langere tijd hoge temperatuur warmte opslaat in bakstenen. De batterij gebruikt overtollige zonne- en windenergie. De batterij van het Amerikaanse Rondo Energy laadt in vier uur volledig op.

De batterij gebruikt warmte-elementen zoals in een broodrooster om groene stroom op te slaan. Deze elementen worden heet en verwarmen de bakstenen waaruit de batterij is opgebouwd. De temperatuur in de batterij kan oplopen tot wel 1500 graden Celsius. Wanneer dat gewenst is geeft de batterij de energie weer af in de vorm van warmte, stoom of elektriciteit.
LEES HIER de verdere uitleg

ENERGIEOPSLAG VOOR WONINGEN

Meer energieopslag systemen

  • Batterijopslag met een Zonneboiler
    Een zonneboiler is prima in staat om tot wel een week lang de warmte van de zon op te slaan zodat jij de rest van de week warm kunt douchen (efficiëntie circa 95%). Ook een normale (AGM of lithium) accu kan prima energie opslaan zodat jij off-grid s`avonds TV kan kijken en zelfs nog de dag erna (efficiëntie circa 80-90%)
  • Eerste echte warmtebatterij voor in huis
    De warmtebatterij maakt gebruik van een zogeheten thermochemisch principe. De warmtebatterij voor in huis gaat uit van twee componenten: water en een zouthydraat. Zodra waterdamp en het zout bij elkaar worden gevoegd, bindt het water aan het zout en gaat het zout over in een nieuwe kristalvorm. Bij deze reactie komt warmte vrij. Deze reactie is omkeerbaar.

Batterijen

  • Zoutbatterijen als energiebron
    De warmtebatterij – ontwikkeld door TNO en de TU/e –  werkt. “Het zout wordt in de zomer gedroogd door daar warmte in te stoppen. Dit droge zout wordt in de winter weer vermengd met water, waarbij grote hoeveelheden warmte vrijkomt.” Zoveel, dat er maar één silo nodig is om de hele Mengfabriek in Den Bosch van warmte te voorzien. Zie hieronder voor meer informatie
  • Batterijopslag met een Zonneboiler
    Een zonneboiler is prima in staat om tot wel een week lang de warmte van de zon op te slaan zodat jij de rest van de week warm kunt douchen (efficiëntie circa 95%). Ook een normale (AGM of lithium) accu kan prima energie opslaan zodat jij off-grid s`avonds TV kan kijken en zelfs nog de dag erna (efficiëntie circa 80-90%)

Cellcius is een spin-off van TNO en de TU Eindhoven

Cellcius lanceert warmtebatterij voor huizen

Deze warmtebatterij heeft de grootte van een koelkast. Als er waterdamp aan zoutkristallen wordt toegevoegd, worden ze groter en komt er warmte vrij. Om het systeem vervolgens weer op te laden, moeten die zoutkristallen niet alleen van het water worden gescheiden, ze krijgen ook weer hun oorspronkelijke formaat terug. Meer weten? Bel ze maar even

Borg Ondergrondse warmteopslag

Hoe zuiniger je huis, hoe langer je kan wachten op het ultieme moment om die buffer aan te vullen

Borg Energy wil ‘de standaard worden voor de nieuwbouw woningmarkt’ worden met een warmtebuffer voor 4.000 liter water, omhuld door een halve meter dikke isolatielaag. De buffer komt onder de grond. De pompjes, kleppen, ventilator en dergelijke zitten boven de grond. De koppelset staat in je huis dus gaat ietsstuk, dan kan je het vervangen.

SMART
Algoritmes berekenen de handigste warmtestrategie voor je huis: Dit is het weer dat eraan komt en actuele energieprijzen. We weten hoeveel energie je huis gebruikt bij bepaalde weertypes.’

  • Met de Borg kun je 230 Kwh aan thermische energie opslaan. Dat is genoeg om een gemiddelde gezinswoning met energielabel A in de winter twee weken te kunnen verwarmen.
  • Hoe zuiniger je huis, hoe langer je kan wachten op lage energieprijzen om de buffer aan te vullen. Daarmee kan je in een klein huis tot 75% besparen op je energierekening.

Lees hier meer

Nog meer EnergieOpslag systemen

  • SuWoTec biobased batterij vanaf 2021

    SuWoTec ontwierp in 2017 zijn keramische elektroden die slijtvast zijn en in een groot aantal energietoepassingen kunnen worden gebruikt. Het creëerde ook de Bio Based Battery met deze unieke elektroden. Dit is een batterij bestaande uit zand, zout en bladeren of zeewier. KLIK HIER voor de video

    • Het SUWOTEC Power Battery System kan laden en ontladen tegelijkertijd en kan daarmee geplaatst worden tussen de meterkast van de gebruiker en het stroomnet. Dit geeft het voordeel, bij gelijk energie verbruik, dat de meterkast aansluiting verkleind kan worden voor een gemiddelde woning naar een 5 Ampére aansluiting. Dit is mogelijk omdat het laden gelijkmatig over 24uur verdeeld wordt en de piekbelasting van de gebruiker uit de opslag gehaald wordt.
    • Suwotec Thermische Accu
      Met deze accu kan warmte als koude opgeslagen worden tot ±3 maand. Thermische energie komt van zonnecollectoren (veelal heatpipes genoemd). Een ander verduurzaming voorbeeld van de thermische accu toepassing is om deze op te laden met een warmtepomp bij de hoogste buitentemperatuur. Op een latere tijdstip kan deze thermische energie weer gebruikt worden.
  • Eaton xStorage Home energieopslag
    xStorage Home is een energieopslagsysteem, dat een accu en een hybride omvormer in één unit integreert. Het system is voorzien van nieuwe of gebruikte lithium-ionbatterijen van Nissan elektrische auto’s en misschien daardoor wel een van de meest betrouwbare, betaalbare en veiligste energie opslagsystemen voor thuisgebruik
  • SolarWatt ’thuis’batterij
    Het is aantrekkelijk om zelf opgewekte zonne-energie lokaal op te slaan, er een warmtepomp mee van stroom te voorzien of een elektrische auto mee op te laden. Het hart is de Energy Manager, die Solarwatt in 2013 lanceerde. Deze intelligente besturing zorgt voor een optimale verdeling van de opgewekte energie in een gebouw. De nieuwste release regelt zowel het zonne-energiesysteem met batterijopslag, een warmtepomp als het laden van elektrische auto’s. (SolarWatt (Duitsland) maakt alleen glas/glas zonnepanelen omdat ze die kwalitatief het beste vinden)

ENERGIESYSTEMEN - SOLARo

Dubbelzijdige PV

Kans: grootschalig zonnestroom opwekken op parkeerterreinen

Alliander in Duiven was een van de eerste die het parkeerterrein overkapte met zonnepanelen

In het onderzoeksrapport ‘De zonnige kant van parkeren’ (2022) geeft Merosch inzicht in de kansen die parkeerruimtes bieden voor opwekken zonnestroom.

Meer zonne-energie

  • 10 Zon showcase projecten
    Ter inspiratie. Om te laten zien dat er zoveel meer energie te halen is uit deze prachtige voorbeelden.
    Een mooi plug and play voorbeeld van een mobiel zonnepaneel vind je hier
  • Zonneboiler
    De zon kun je niet alleen gebruiken om elektriciteit te produceren, je kunt er ook je kraan- of douchewater mee verwarmen. Dat doe je met een zonneboiler. Een zonneboiler bestaat uit een zonnecollector op het dak van je woning, die via een buizenstelsel is aangesloten op een voorraadvat met water. Dit water wordt dankzij de zonne-energie verwarmd. Dit kun je gebruiken voor het verwarmen van tapwater en soms je woning.
  • Energie opwekken met een folie op het raam of energieleverende gevelpanelen?
    Het is er allemaal
    PowerWindow – ofwel Physee zoals ze zicht tegenwoordig noemen – ontwikkelde een speciale raamcoating waardoor het raam functioneert als een zonnepaneel
    Dankzij de coating wordt ook de warmtestraling tegengehouden waardoor de PowerWindow ook een betere isolatie biedt dan een normaal raam.
    Exasun is een van de leveranciers van zonopwekkende gevelpanelen.
    Zonnepanelen op daken zijn inmiddels wel bekend, soortgelijke panelen voor op de gevel echter nog een stuk minder. Door middel van PV-panelen (photovoltaic panelen) op de gevel kun je zonlicht omzetten in elektriciteit en dus zelf energie opwekken.
  • Verwarmen met koolstof doet Karbonik BV
    Door elektrische stroom door koolstof te laten lopen kan met >99,9% rendement elektriciteit worden omgezet in warmte. Dit principe is toegepast in een ultradunne folie, in een warmtegevende verf en als uitgeharde pasta op glaspanelen en op fleece. Geschikt voor vloer-, wand- en plafondverwarming.

Fotovoltaïsche folie – de volgende stap voor zonne-energie

We kunnen er niet omheen: zonnepanelen op gebouwen. Willen we gebouwen energiezuinig of zelfs energieleverend maken, dan zijn deze in het oog springende objecten simpelweg noodzakelijk. Om te voorkomen dat architecten zich door deze glazen oppervlakken belemmerd voelen in hun ontwerp, ontwikkelde ASCA een fotovoltaïsche folie die in bijna elke oppervlakte kan worden geïntegreerd.

Ook de zonnefolie van Heliatek is de moeite waard. Het onderscheid zich in organisch materiaalgebruik, duurzaamheid, eenvoudige installatie en ‘Product as a Service’.

Zonnegevel StreetArt

PV gevel Sittart StreetArt

PV gevel Sittart StreetArt

Niet alle daken hebben genoeg ruimte voor panelen om het hele gebouw van stroom te voorzien. Een alternatief is de gevel.  (TNO onderzoek wijst uit dat er 1600 km2 gevel geschikt is voor zonnepanelen)

  • Kameleon Solar in Roosendaal biedt zonnecellen in 4.000 kleuren, geschikt voor het maken van afbeeldingen
  • ZigZagSolar in Eindhoven levert zonnepanelen in de vorm van streetart zoals de foto boven (flat in Sittard)

De zonnefolie van Heliatek is winnaar van de Green Quest 2020. Het onderscheid zich in organisch materiaalgebruik, duurzaamheid, eenvoudige installatie en ‘Product as a Service’.


De panelen liggen op de platte niet-monumentale dakdelen onder een hoek van 10 graden, waardoor ze niet boven de nokvorst uitsteken en niet zichtbaar zijn vanaf de grond.

Monument? Wat mag er wel?

  •  Fysieke en visuele gevolgen
  • Systeemkeuzes bij zonnecollectoren
  • Systeemkeuzes bij zonnepanelen
  • Locatiekeuze en inpassing
  • Wanneer niet in het zicht
  • Afwegingskader

Gevel met geïntegreerde solar

Zigzagsolar, heeft een geventileerde gevel ontwikkeld met geïntegreerde solar. Het unieke eraan is dat de solar vanaf de straatkant vrijwel niet te zien is. Door de reflectie van de decoratieve panelen wordt extra rendement gegenereerd als de zon lager komt.

(Hybride) zonnepanelen en energie opwekkende gevels

  • Solar Visuals levert energie-opwekkend gevelmateriaal dat efficiënt, slim en visueel aantrekkelijk is. De panelen zijn beschikbaar in meerdere formaten, kleuren en prints.
  • Pixasolar levert een gevelbekleding en zonnepaneel in een. De eerste gepatenteerde zonnegevel in de wereld die direct geld oplevert.
  • Exasun levert glas-glas zonnepanelen met een hogere opbrengst, langere levensduur en betere esthetiek. Ook toepasbaar op de gevel.

warm water en elektra uit deze hybride panelen

  • Solaris levert een hybride zonnepanelen, de zogenoemde ‘power collectors’, produceren zowel stroom als warmte. En … deze panelen leveren 5 keer zoveel energie op door een spiegeltechnologie: zonnecellen aan de boven- en onderkant. Normale zonnepanelen hebben alleen zonnecellen aan de bovenkant.’ Door de zon op deze manier te weerkaatsen, kan Solarus de opbrengst versterken.
  • De lichtgewicht panelen van SABIC zijn flexibel en kunnen ook toegepast worden in drijvende zonneparken, op maat gemaakte in-dak of geïntegreerde dak-oplossingen (BIPV).
  • De PVT en warmtepomp van HR Solar is een Prefab geïsoleerd dakelement met daarin verwerkt een liggend zonneboilervat.
  • Nog een PVT/warmtepomp van Triple Solar – De voorkant van dit PVT-paneel bestaat uit fotovoltaïsche cellen (PV) die elektriciteit opwekken. De achterkant is een thermische wisselaar (T) die als stille bron dient voor de water/water warmtepomp, die verwarming en warm water levert.
  • De AmperaPort is de zonnecarport. Met deze duurzame met overkapping  met zonnepanelen maak je van je parkeerplaats een duurzame energiebron. Wek tot wel 3.000 kWH op jouw parkeerplek. AmperaPort’s bevatten speciale semi-transparante zonnepanelen. Auto’s staan koel en droog tijdens het opladen met zonnestroom. Door het stijlvolle ontwerp zorgt AmperaPark niet alleen voor een duurzame parkeerplaats, maar ook voor een mooier aangezicht.
  • Slimme panelen – De SolarEdge power optimizers verhogen de energieopbrengst van PV-systemen door voortdurend het maximale vermogenspunt (MPPT) van elk paneel afzonderlijk te volgen. Bovendien controleren de power optimizers de prestaties van elk paneel en communiceren ze gegevens over de prestaties aan het SolarEdge monitoring platform voor een verbeterd, kostenefficiënt onderhoud op paneelniveau. Elke power optimizer is uitgerust met de unieke SafeDC™-functie, die is ontworpen om automatisch de DC-spanning van de panelen te verlagen tot een veilig niveau wanneer de omvormer of het elektriciteitsnet wordt uitgeschakeld (tenzij deze is aangesloten op een StorEdge-omvormer met back-upmodus).
  • Solarwatt levert zonnepanelen voor overkapping zoals een carport of veranda van glas-glas zodat ze sterk zijn en licht doorlaten.
  • Q-Roof voor Monumenten
    Het grootste verschil met conventionele zonnepanelen is dat Q-Roof zonnecollectoren niet óp, maar ónder het pannendak worden geplaatst. Verder kan het systeem, behalve voor het verwarmen van water, ook worden benut om de woning te koelen.

PV Dakoplossing Unidek SolarPower

 Unidek SolarPower combineert dakisolatie en energieopwekking met zonnepanelen. Bovenop de geïsoleerde dakelementen wordt het PV-bevestigingssysteem met de PV-panelen aangebracht. Het resultaat is een esthetisch en kwalitatief hoogwaardig indak PV-systeem met geïntegreerde dakisolatie. Geschikt voor nieuwbouw, herbestemming en renovatie.

Flexibele zonnecel folies met perovskietkristallen

Perovskiet is een mineraal dat toe te passen in zonnecellen. Die worden op hun beurt verwerkt in een flexibele folie voor bijvoorbeeld op de motorkap, het dak en de ruiten van je elektrische auto. Of op de gevelplaten van gebouwen, op geluidsschermen of in het wegdek. Het vergroot op een aanzienlijke manier het oppervlak waarmee je zonne-energie kunt opwekken.

TNO zet nu (okt 2023~) , samen met de partners in Solliance, in op de ontwikkeling van een productielijn voor ‘zonne-energie laminaten’ met perovskiet-cellen. LEES MEER

Imec kondigde al eerder aan dat het geslaagd is om kleine zonnecellen met een toplaag van perovskietkristallen te maken die een efficiëntie van meer dan 27% halen. Tegen 2035 moeten duurzame, grote cellen met een efficiëntie van 35% haalbaar zijn.

Terugverdientijd zonnepanelen

Hoe betrouwbaar deze calculator is, weten we niet maar het geeft alvast een indicatie. Van invloed zijn:

  • Kostenfactoren zoals (rand)apparatuur en installatie
  • Zonuren
  • Instralingsfactor (ligging tov de zon en hellingshoek panelen)

Wil je de tool vergelijken dan is dit de link naar de calculator van Sungevity

 

ENERGIESYSTEMEN - WIND

Windmolentje maken met de 3D printer

Je hebt nodig: sterke neodymium magneten, koperen spoelen en 3D-geprinte onderdelen. Gebruik je ‘elektrisch’ staal ipv plastic dan levert dat nog meer efficiëntie!

Windenergie

Dutch Windwheel gebouw Rotterdam

Dutch Windwheel gebouwontwerp als eye catcher voor Rotterdam

Ter inspiratie voor teams die energie uit wind en water willen opwekken

Waterlily

ENERGIESYSTEMEN - WARMTEPOMP

Warmtepompen

Overzicht soorten warmtepompen

  1. Water-water warmtepomp

  2. Grond-water warmtepomp

  3. Lucht-water warmtepomp

  4. Lucht-lucht warmtepomp

Welke pomp moet je kiezen?

Keuze warmtepomp = bronkeuze

Het basisprincipe van een warmtepomp is dat deze warmte onttrekt aan de omgeving, die daardoor afkoelt. De warmte wordt vervolgens afgeleverd aan het gebouw, dat dan dus opwarmt. Eigenlijk wordt de warmte letterlijk verplaatst, ofwel verpompt. De omgeving dient dus als bron voor de warmtepomp en dit is doorgaans de buitenlucht of de bodem, maar kan ook restwarmte of oppervlaktewater zijn.

  • De omgeving is als eerste bepalend voor het type warmtepomp dat toegepast kan worden.
  • Vervolgens zijn de gebouweigenschappen van belang.
  • Staat het ketelhuis op het dak van een hoog complex? Dan zien we dat een lucht/water warmtepomp met weinig geluiddempende maatregelen goed is toe te passen.
  • Is het complex laag met een groot dakoppervlak en staan er veel gebouwen omheen? Dan is een geluidsarme oplossing met PVT-panelen (panelen voor zonnestroom én zonnewarmte) of een bodemenergiesysteem mogelijk een betere keuze.

Overzicht warmtepompen

  • Tegnis levert een decentrale multifunctionele WTW unit voor ventilatie, verwarming en topkoeling.
  • De thermo-akoestische warmtepomp van Teamwork Technology maakt gebruik an geluidsgolven waardoor de warmtepomp kleiner en goedkoper wordt. Ook geschikt oor koelen.
  • Deze lucht/warmtepomp gebaseerd op propaan is ontwikkeld Coor de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN)
  • De Modul-AIR is een ventilatiewarmtepomp die de centrale ventilatiebox vervangt en de warmte uit de afgezogen lucht terugwint. Deze warmtepomp verwarmt je woning maar voorziet deze ook van warm water en ventilatie. Op energiezuinige wijze een warme én gezonde woning.
  • TEGNIS – Stille geïntegreerde warmtepomp oplossing over de lengte van de nok die warmte opwekt door middel van natuurlijke luchtstromen.
  • QBOX heeft een stand-alone warmtepomp-oplossing die in of tegen elk gebouw geplaatst kan worden in een eigen behuizing, op verzoek passend bij de omgeving bekleed. De Qbox levert volcontinu hoge temperaturen en is traploos modulerend. Geschikt voor moeilijk te verduurzamen vastgoed, zoals monumentale gebouwen.
  • ClimateRad levert een all-in-one unit die decentrale ventilatie, verwarming en koeling combineert met WTW, zelflerende algoritmiek en sensoren, geschikt zijn voor ondersteuning van twee ruimtes en gevoed met een lage aanvoertemperatuur uit een warmtepomp of warmtenet

ENERGIESYSTEMEN - WATERSTOF

Waterstof

Twintig van deze zonnepanelen zouden een gezin een heel jaar lang van stroom en warmte kunnen voorzien.

Waterstofpanelen voor de consumentenmarkt

Met het zonnepaneel van professor Martens van de KU Leuven wordt een rendement van wel 250 liter waterstofgas per dag behaald. Om je een idee te geven hoeveel waterstofgas dat in de praktijk is: met 250 liter waterstof kun je een volledig huishouden in een goed geïsoleerde woning een hele winter lang voorzien van stroom en warmte.

Met nog twintig panelen erbij kun je wel een heel jaar elektrisch rijden.

Het grootste nadeel van waterstofpanelen is vanzelfsprekend dat ze nog niet voor iedereen verkrijgbaar zijn. Hoewel de technologie veelbelovend is zijn we in de praktijk nog niet zo ver. De onderzoekers van de KU Leuven zijn hard aan het werk om de panelen voor iedereen verkrijgbaar te maken. Het is dus wachten totdat deze panelen op de markt komen.

Lees er meer over via DEZE LINK

Waterstof voor de industrie, mobiliteit en gebouwde omgeving

Groene waterstof is waardevol voor de industrie, de elektriciteitssector, de mobiliteitsector en de gebouwde omgeving. Zo geldt voor veel wijken dat het aardgasnet tot na 2030 gewoon nog blijft liggen en mogelijk benut kan worden voor groen gas of waterstof.

De ontwikkeling van waterstof is belangrijk als energiedrager in de mobiliteit, zeker voor het zware transport. Afhankelijk van de marktontwikkelingen zijn aanvullende maatregelen nodig. Binnen het personenvervoer wordt uitgegaan van 15.000 brandstofcel-voertuigen (FCEV = Fuel Cell Electric Vehicles) in 2025, mogelijk doorgroeiend naar 300.000 voertuigen in 2030.

De verwachte energiebehoefte aan waterstof bedraagt bij deze aantallen 141 miljoen kg per jaar in 2030. Voor waterstof wordt daarom in 2020 een ambitieus convenant met de sector afgesloten om de doelen in het Klimaatakkoord te kunnen realiseren. Het kabinet ziet in de toekomst een belangrijke rol weggelegd voor waterstof als energiedrager in mobiliteit, vooral voor zwaar transport, bijvoorbeeld vrachtwagens, OV-bussen en mogelijk ter vervanging van dieseltreinen. Ook speelt waterstof een rol als energiedrager voor duurzaam opgewekte energie.

Er zijn meerdere vormen van waterstof die vooral te maken hebben met de CO2 footprint die nodig is om de waterstof te maken. We onderscheiden groene, blauwe en grijze waterstof.

Opslaan in Waterstof

Video

Wat is waterstof precies?

Kies bewust …

Grijze, groene en blauwe waterstof

  • Grijze waterstof wordt vooral gemaakt met aardgas. Daarbij komt CO2 vrij. De waterstof kan vervoerd worden en op een andere plaats als energiebron worden gebruikt.
  • Bij blauwe waterstof is de bron nog steeds aardgas, maar wordt de CO2 eruit gehaald en onder de grond opgeslagen.
  • Bij groene waterstof is de energiebron geen aardgas, maar bijvoorbeeld windenergie. Bij deze variant komt dus helemaal geen CO2 meer vrij.

Groene Waterstofcentrale in Waterstofwijk Hoogeveen

Een nieuwbouwwijk in Hoogeveen krijgt de eerste waterstofcentrale die de wijk van energie gaat voorzien. Alfa- en Terra Studenten gaan zich daarover buigen om in juni een geweldig ontwerp te kunnen presenteren aan gemeente en bedrijven. Maar waterstof, waar hebben we het dan over?

De Waterstofwijk is niet alleen aardgasvrij, maar ook 0-emissie. De enige uitstoot is water. Daarbij kan de wijk ondersteuning bieden aan het elektriciteitsnet waardoor netverzwaring kan worden beperkt.

Klik hieronder en lees alles over:

Voorbeelden van individuele micro-WKK

ENERGIESYSTEMEN - GEO

Geothermie

Geothermie is hernieuwbare warmte uit de ondergrond waarmee je huizen, gebouwen en kassen kunt verwarmen. Diep in de ondergrond bevindt zich warm water in (poreuze) zand- en gesteentelagen. Geothermie ofwel aardwarmte, wordt gewonnen uit heet water in deze lagen. Lees alle informatie HIER

Er zijn grote verschillen tussen geothermie/aardwarmte, bodemenergie en ultradiepe geothermie.

  • Geothermie/aardwarmte wordt gewonnen uit heet water dat zich (vanaf 500m diep) in aardlagen bevindt.
  • Ultradiepe geothermie (UDG) wordt gebruikt voor geothermie op een diepte van meer dan 4 km.
  • In Nederland wordt die mogelijkheid tot op heden nog niet toegepast.
  • Er vindt op dit moment een onderzoeksboring plaats om de potentie van UDG te kunnen bepalen. Aardwarmte en UDG zijn in toepassing en winning erg verschillend.

Geothermie Video

ENERGIESYSTEMEN - OVERIG

Synthetische brandstof uit CO2 en zonlicht

Onderzoekers uit Zwitserland hebben een manier bedacht waarbij CO2 uit de lucht wordt omgezet in synthetische brandstoffen. Die synthetische brandstof kan later worden omgezet in methanol of kerosine. De zon levert energie en CO2 uit de lucht is de basis voor de brandstof. Daardoor is de synthetische brandstof CO2-neutraal. Sun to Liquid is de naam van deze innovatie.

  • Het systeem bestaat uit twee reactoren en een zonnecentrale. In de eerste reactor wordt CO2 en waterdamp naar binnen gezogen uit de lucht.
  • De 2 ingrediënten worden naar een tweede reactor gestuurd. Daar worden ze omgezet in koolmonoxide en waterstof.
  • Deze mix staat bekend als ‘syngas’.
  • Dit syngas wordt naar een derde reactiekamer gebracht waar het reageert met een koperen katalysator. Het gas verandert in een vloeibare substantie van methanol of kerosine
  • Op één dag kan de experimentele opstelling 100 liter syngas produceren. Daar blijft zo’n 0,05 liter zuivere methanol van over.
  • De onderzoeker zijn ervan overtuigd dat ze veel efficiënter kunnen produceren waardoor de opbrengst kunnen verviervoudigen.

Kunnen we kernenergie hergebruiken?

Veelbelovend | Warmte uit IJzer

RIFT, een startup uit Eindhoven heeft miljoenen gekregen om warmte terug te winnen uit het verbranden van oud ijzer.
Deze zogeheten Iron Fuel Technology™kan de CO2-uitstoot drastisch verminderen. Het biedt een nieuwe brandstofklasse die het hele jaar door betrouwbare en volledig hernieuwbare warmte kan leveren.

In zijn eenvoudigste omschrijving zijn we roestend en onroestend ijzer. Roesten, of verbranding levert energie op hoge temperatuur op die wordt omgezet in stoom of heet water. Onroesten, of productie, vindt plaats door een chemische reactie met waterstof. Zo wordt duurzame waterstof opslagbaar, transporteerbaar en geschikt gemaakt voor koolstofvrije hoge temperatuur warmtelevering.
Lees hier meer

Wat is bio-LNG?

  • Bio-LNG wordt gemaakt van organisch afval, bijvoorbeeld producten die over datum zijn uit supermarkten. Verpakkingsmateriaal wordt gescheiden van het organische materiaal.
  • Vervolgens laat Renewi het organische afval vergisten, zodat er biogas ontstaat.
    Dit gas bestaat uit ongeveer 60 procent methaan en 40 procent CO2.
  • Met speciale membranen en een gepatenteerde technologie kunnen deze twee elementen gescheiden worden.
    Het bijzondere aan deze installatie is dat CO2 en methaan worden ‘schoongeblazen’ met flashgas.
  • Dankzij deze technologie hoeft het biomethaan niet gezuiverd te worden met chemicaliën en is er geen warmte-energie nodig.
  • De losgemaakte CO2 wordt vervolgens vloeibaar gemaakt en kan als grondstof dienen in de glastuinbouw.
  • Het biomethaan wordt vervloeid onder ‘cryogene’ omstandigheden, wat een chic woord is voor onder zeer lage temperaturen.
  • Het resultaat is bio-LNG.
  • Ten opzichte van normale LNG is het stiller, efficiënter (door de hoge energiedichtheid) en schoner. In vergelijking met diesel levert bio-LNG zelfs een CO2-reductie van 80 procent op.

BioTransformer voor groen gas

De Circ Biotransformer (biovergister) levert duurzaam BioGas en waardevol BioWater. Bacterien breken vermalen GFT massa af. Circulair filtert de output zodat je groen methaan overhoudt om te verwarmen, te koken of te transformeren naar elektriciteit voor direct en duurzaam gebruik.

  • De BioTransformers zijn modulair, variërend van een verwerkingscapaciteit van 30 tot 600 kg aan GFE per dag.
  • De 2 meest gebruikelijke machines van dit moment zijn de BT50, voor het verwerken van 50 kg per dag, en de BT200, voor het verwerken van 200 kg per dag.

Algen

Er wordt wel eens gezegd dat Algen nog meer energie opleveren dan zonenergie. Het bedrijf Colt International heeft een nieuwe techniek ontwikkeld voor duurzaam en dynamisch wonen: met algen in je gevel.

Het Algenhuis BIQ in Hamburg is het eerste huis met een bioreactor façade. In de glazen panelen aan de zuidwest en zuidoostgevel worden micro-algen gekweekt die biomassa en warmte produceren. De glaspanelen gevuld met microalgen vormen niet alleen een ideaal zonweringsysteem, maar meer zonlicht betekent ook meer algen, meer fotosynthese, meer schaduwwerking!

Ralf Mackenbach - TU Eindhoven

Hoe werkt kernfusie?
Bij kernenergie denken de meeste mensen aan kernsplijting. Dat is het proces dat op dit moment plaatsvindt in de kernreactoren die we gebruiken. Maar er is ook nog een andere vorm van kernenergie, namelijk: kernfusie. Ralf Mackenbach vertelt hoe dat werkt.

Vrije energie obv frequenties

Vrije energie of nulpuntenergie

  • Nulpuntenergie is een heel klein beetje extra ‘niets’ dat aan het universum wordt ontlokt. Een beetje ‘niets’ verandert dan in ‘iets’, een potentieel wordt actueel.
    Golven veranderen bijvoorbeeld in elektronen en daarvan weten we inmiddels wel gebruik te maken: elektriciteit.
  • Een substituut voor frequenties is zwaartekracht. Zwaartekracht kan op dezelfde manier worden benut als frequenties! Ether en zwaartekracht zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Maxwell Chikumbutso oprichter van Saith Holdings claimt de doorbraak in vrije energie voor de wereld te hebben gevonden. Een van zijn concepten is een elektrische auto die niet hoeft te worden opgeladen en een helikopter die verschillende brandstoffen gebruikt.

Dit is zijn verhaal

Vrije energie voor een leven in vrijheid en harmonie met de natuur en de planeet

VENTILATIE EN HET TERUGWINNEN VAN WARMTE

Zonneschoorsteen

Deze zonneschoorsteen staat op het stadskantoor in Venlo.

Ook het Erasmus Universiteitsgebouw in Rotterdam is voorzien van een zonneschoorsteen.

  • Een klimaatcascade zorgt voor natuurlijke ventilatie en luchtbehandeling
  • De zonneschoorsteen voor het afzuigen van lucht en het oogsten van zonne-­energie
  • Een Ventecdak voor het versterken van de natuurlijke ventilatie

Resultaat: door de slimme en integrale ontwerpstrategie een energieneutraal gebouw met een extreem lage energieprestatiecoëfficiënt. De synthese van architectuur, bouwtechniek en installatietechniek resulteert in een energiezuinig, maar ook gezond en behaaglijk binnenklimaat.

 

Ventilatie – warmte terugwinnen

  • Het BINK ventilatiesysteem uit de Flair-serie heeft een nieuwe, stillere ventilator uit de stal van Ebm-Papst. Voor het terugwinnen van warmte uit verbruikte ventilatielucht ontwikkelde Brink een nieuwe warmtewisselaar. Daarin treedt een lagere drukval op dan in de tot nog toe gebruikte wisselaars, waardoor het energieverbruik flink daalt. Door het grote oppervlak is de nieuwe warmtewisselaar bovendien efficiënter, waardoor het toestel goed scoort in de EPG en BENG-methodiek.
  • Fresh-r vraaggestuurde balansventilatie met warmteterugwinning zonder buizen
    De Fresh-r bestaat uit een doos-constructie met twee ventilatoren die in de tegenovergestelde richting blazen. Daartussenin bevindt zich de meest efficiënte lucht-lucht-warmtewisselaar die ooit is ontwikkeld. Het blijft warmte terugwinnen op maximale efficiëntie als de temperatuur onder nul is. Dit maakt het de enige ventilatie met WTW die gewoon doorwerkt – dus zonder bypass of elektrische verwarming – wanneer het vriest. Het is CO2- en H2O-vraaggestuurd, dat betekent dat het alleen werkt als het nodig is.

SMART SYSTEMS

SCS Asia

De toekomst is Smart

Enkele oplossingen voor die gebouwen slimmer maken. Slim betekent natuurlijk slimme ict. De hardware moet modulair te koppelen zijn en de software moet op maat gemaakt kunnen worden. Je kunt zoeken naar bedrijven gespecialiseerd in gebouwklimaat en regeltechniek.

Voorbeelden

  • Efficiente gebouwen
    Bedrijven willen hun kantoren flexibeler kunnen inrichten en indelen. Ingebouwde sensoren in het (systeem)plafond kunnen dan handig zijn.
  • Comfort (klimaat op maat)
    Tegenwoordig zijn er ook integrale oplossingen voor de aansturing van klimaatinstallaties, lucht, akoestiek, verlichting, zonwering en toegangssystemen. Wil je daar meer over weten? Informeer dan bij naar modulaire gebouwbeheersystemen die het verschil maken.
  • Automatisering en gemak
    De verzamelde data wordt gebundeld in rapportages voor de klant die aantonen wat het energieverbruik en de prestaties van het gebouw zijn waardoor een gebouweigenaar daarop kan sturen

Energiezuinig met de Energierobot voor bedrijfspanden

Siemens SmartBuilding oplossing

Lees meer

SMART INSPIRATIE

Hoe innovatief zijn deze bedrijven?

10 bedrijven presenteren hun innovaties. Maar hoe klimaatvriendelijk zijn deze innovaties echt? Geef je mening op de SMARTCirculair Facebookpagina.

SMART Energie | Beleving bezoekers centraal

Het universiteitsgebouw Echo (Delft) biedt een compleet pakket: het gebouw is energiepositief en CO2-neutraal, maakt gebruik van circulaire bouwmaterialen en is door zijn modulaire opzet flexibel in gebruik. Echter is een haast ongezien element van Echo eigenlijk het meest opvallende: de opdeling van de ruimtes in klimaatzones. Het systeem is niet gericht op de klimatisering van de ruimtes, maar van mensen. 'Zon erin, hitte eruit'.

Lees hier wat en hoe ze het gebouw smart hebben ontworpen en uitgevoerd.

Inspiratie op het SMARTCirculair Pinterest Bord

  • KLIK HIER om naar het Pinterest bord te gaan


Atlas gebouw van de TU Eindhoven heeft Breaam nutstanding gekregen. Met een score van 96,01 staat Atlas bovenaan de BREEAM-lijst van duurzaamste onderwijsgebouwen wereldwijd.

Bouwfysica, licht, energiebesparing en gezondheid

Optimale combinatie van verlichting en klimaatbeheersing: Artsen geven aan dat het gezond is om op het randje van je comfortzone qua temperatuur te zitten.

  • Als dat gedurende de dag fluctueert – dus variaties in net niet te koud en net niet te warm – dan gaat het menselijk lichaam bruin vet aanmaken, wat gezond is.
  • Vervolgens kun je met koud en warm wit licht invloed uiten op hoe mensen de temperatuur ervaren.
    Wij hopen zo het niveau te bereiken dat men het niet doorheeft dat het koud is, omdat ze door het warme witte licht juist warmte ervaren.
  • Zo zou je een enorme energiebesparing kunnen bereiken in zowel het verwarmen als verkoelen van het gebouw, met ook nog eens positieve gezondheidseffecten

Over geluidshinder

  • Recent hadden we bijvoorbeeld een groep studenten die erachter kwamen dat er een patroon is in het geluid dat geproduceerd wordt als studenten in een grote open zaal samenwerken.
  • Het begin met fluisteren, stijgt naar praten tot er een kakofonie van lawaai is. Dat patroon sloot telkens af met iemand die de ruimte weer tot stilte maant.
  • Studenten hebben vervolgens een geluidssensor geplaatst die vanaf een bepaald volume het licht rood maakte. Dat werkte ontzettend goed, want mensen voelden zich meteen aangesproken.